Pitot Statik Göstergeler

Bu yazımda Pitot Statik Göstergeler hakkında konuşacağız, isterseniz geçelim.

Pitot Statik Göstergeler havanın sahip olduğu potansiyel ve kinetik enerji özelliklerinden yararlanarak uçağın irtifa, sürat saati, varyometre gibi parametrelerin hesaplanmasında kullanılır. Havanın potansiyel enerjisinden sahip olduğu basınç türüne statik basınç denilmektedir ve yerel bölgede ortamın barometrik basıncını göstermektedir [1]. Dinamik basınç ise hava aracının hava içinde hareketi ile oluşmaktadır. Dinamik basıncın oluşabilmesi için statik basıncın aksine hareket gerekmektedir. Pitot basıncı ise bir akışkanın yarattığı toplam basıncı ölçmede kullanılır.

Pitot Basıncı (P_T) = Statik Basınç(P_s) + Dinamik Basınç(P_D) (Formül – 1)

Hava araçlarında aracın hızını ölçmek için kullanılan donanım pitot tüpü olarak adlandırılmaktadır. Bu tüp bir akışkanın yarattığı toplam basıncı ve buna bağlı olarak akışkanı ölçen cihaza verilen genel addır [2].

Pitot tüpü yanda verilen yer alan formülde gösterildiği şekilde statik ve dinamik basıncın toplamını alarak hava aracının hızını hesaplamada kullanılmaktadır. Pitot tüpü akışkanın akış yönüne paralel ve akıştan etkilenmeyecek şekilde yerleştirilir.

Statik Basınç ise akışkanın potansiyel enerjisinden dolayı sahip olduğu basınçtır. Hava araçlarında statik basıncı ölçen portlar hava aracının yan veya hareketten etkilenmeyen taraflarına yerleştirilir. Pitot statik sistemde yer alan pitot tüpü aşağıda yer almaktadır.

Pitot statik sistemlerde pitot basıncı hava aracının hızını, jet uçaklarında ekstra olarak mach hızının hesaplanmasında kullanılırken statik basınç ise altimetre ve varyometrede kullanılır. Ayrıca statik basınç, sürat saatinde pitot basıncı içinde gelen statik basıncın etkisini ortadan kaldırmak amacıyla sürat saatlerinde de kullanılmaktadır.

Pitot statik sisteminde portların donmasını ve dolayısıyla kapanmasını önlemek amacıyla sistemlerin birçoğunda ısıtıcı bulunmaktadır ve bu ısıtıcı kokpitte pilot tarafından aktifleştirilmektedir. Kabin basınçlandırma sistemi olmayan uçaklarda statik portlarda oluşabilecek tıkanmalara karşı kabin içinde göstergeleri besleyen alternatif statik basınç portları bulunmaktadır. Bu sistemler kabin basıncını kullanarak herhangi bir statik port tıkanma probleminde alternatif statik basınç kaynağı olarak kullanılmaktadır [3]. Pitot statik sistemlerinde bulunan su tahliye bölmesi, pitot tüpü içerisinde bulunan suyun dışarıya tahliye edilmesi için kullanılmaktadır. Şekil 1, pitot statik sistemin yapısını göstermektedir.

Bu yazımda Pitot Statik Göstergeler hakkında konuştuk. Diğer yazıma da buradan ulaşabilirsiniz.

Kaynaklar

[1] Administration, F. A. (2008). Pilot’s Handbook of Aeronautical Knowledge.  Unit 7,Part 7.2

[2] Pooley, Dorothy, & Robson, D. Pitot Tüpü.

     Wikipedia: http://tr.wikipedia.org/wiki/Pitot_t%C3%BCp%C3%BC

[3] Houston, S. (2014). Aircraft Systems: Pitot-Static System.

      About.com:http://aviation.about.com/od/Aircraft/a/Aircraft-Systems-Pitot-static-System.htm.