Bir uçağın bir noktadan bir noktaya emniyetli bir şekilde gitmesi için bir hava trafik kontrol sisteminin var olduğunu önceki yazılarımızda bahsetmiştik bugün Hava Trafik Kontrol Yönetimi ve Sistemleri hakkında konuşacağız.
Hava trafik sistemi hava ulaştırma sisteminin bir alt sistemidir. Aslında hava ulaştırma sistemi de ulaştırma sisteminin bir alt sistemidir ve böyle bir hiyerarşiyi takip eder.
Hava trafik sistemi, havacılıkta kullanılan bir dizi kontrol, düzenleme ve iletişim araçlarından oluşan bir sistemdir. Bu sistem, hava trafiğinin yönetilmesi, hava taşıtlarının takibi, güvenliği ve yönlendirilmesi için tasarlanmıştır.
Hava trafik sistemi, havaalanlarındaki kuleler, hava trafik kontrol merkezleri, radar sistemleri, uydu sistemleri, havacılık haberleşme ekipmanları, hava taşıtlarındaki navigasyon sistemleri, meteorolojik veri kaynakları ve diğer birçok bileşenden oluşur.
Hava trafik sistemi, havacılık endüstrisinde güvenli bir seyahat sağlamak için önemli bir rol oynar ve havayolu şirketleri, hava trafik kontrolörleri ve diğer ilgili kişiler arasında sıkı bir iş birliği gerektirir.
Her sistemde olduğu gibi hava trafik sisteminde de girdi-süreç-çıktı vardır.
Hava trafik sisteminin girdileri
- Hava sahası
- Hava alanı
- Teknik donanım
- Hava araçları
- İnsan gücü
Süreç
- Hava trafik işlemleri
- Hava trafik kontrol hizmetleri
- Uçuş bilgi hizmeti
- İkaz hizmeti
Çıktıları
- Hava trafik akışı
Hava Trafik Sisteminin Özellikleri
Hava trafik sisteminin özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
1- Güvenlik: Hava trafik sistemi, uçakların güvenli bir şekilde kalkış ve iniş yapmasını sağlamak için tasarlanmıştır. Sistem, hava trafik kontrolörleri ve havacılık personeli tarafından yönetilir ve uçuş sırasında meydana gelebilecek herhangi bir tehlikeyi önceden tespit ederek müdahale eder.
2- Verimlilik: Hava trafik sistemi, uçakların daha verimli bir şekilde seyahat etmesine yardımcı olur. Sistem, uçuş rotalarını belirleyerek uçakların hava trafiğiyle en az müdahaleyle ilerlemesini sağlar.
3- Uygun maliyetler: Hava trafik sistemi, havayolu şirketlerinin operasyonel maliyetlerini düşürmek için tasarlanmıştır.Bu nedenle, uçuşların daha az yakıt tüketmesine ve daha kısa süredegerçekleşmesine olanak sağlayacak teknolojilerin geliştirilmesi için çalışılır.
4- Esneklik: Hava trafik sistemi, hava trafiği yoğunluğuna göre uçuş rotalarını değiştirebilir ve havayolu şirketlerinin taleplerine yanıt verebilir. Bu sayede, havayolu şirketleri daha fazla uçuş gerçekleştirebilir veya seyahat eden yolcuların taleplerine daha hızlı yanıt verilebilir.
5- Yenilikçilik: Hava trafik sistemi, havacılık teknolojilerindeki gelişmelere uyum sağlayarak yenilikçi çözümler sunabilir. Örneğin, insansız hava araçları (İHA) gibi yeni teknolojiler, hava trafik sistemi içinde entegre edilebilir.
6- Uluslararası düzenlemeler: Hava trafik sistemi, uluslararası düzenlemeler ve standartlar tarafından yönetilir. Bu standartlar, hava trafik kontrolünü, uçuş güvenliğini ve havacılık operasyonlarını yönetmek için oluşturulmuştur.
Hava Trafik Yönetimi
Havaalanlarında uçakların güvenli iniş ve kalkışlarının yönetilmesini ve hava sahasında uçuşların kontrol edilmesini içeren bir disiplindir. Hava trafik yönetimi, hava taşımacılığı endüstrisi için önemli bir rol oynamaktadır çünkü hava trafiği güvenliğinin sağlanması, uçakların zamanında ve etkili bir şekilde yönetilmesi, hava sahası kapasitesinin artırılması, havayolu şirketleri ve diğer ilgili paydaşlar arasındaki iş birliğinin sağlanması ve hava taşımacılığı sektörünün sürdürülebilirliğinin desteklenmesi için hayati önem taşımaktadır. Hava trafik yönetimi, havaalanı işletmeleri, havayolu şirketleri, hava trafik kontrolörleri ve diğer ilgili paydaşlar tarafından yürütülmektedir.
Buradaki bazı teknik tanımlardan bahsetmek isterim
Kapasite: Bir havaalanının artan ve sürekli olan talebe en yüksek seviyede cevap verebilme yeteneğidir.
Paydaşlar: her işletmenin paydaşları olur bu paydaşlar bu işletmenin açık bir sistem olduğunu da gösterir. Paydaşlara şu şekilde örnek verebiliriz:
- Müşteriler
- Çalışanlar
- Sermayedarlar (şirket sahipleri)
- Rakipler
- Tedarikçiler
- Toplum
- Devlet
- Finansörler ve çevre
ICAO yayımladığı 4444 numaralı dokümanında hava trafik yönetimini (ATM); “hava trafik hizmetleri, hava sahası yönetimi ve hava trafik akış yönetimi fonksiyonlarının em niyetli, ekonomik ve verimli bir biçimde; havaya ve yere dayalı kolaylıklar ile kesintisiz bir biçimde yürütülebilmesi için hava trafiğinin ve hava sahasının dinamik ve bütünleşik yönetimidir” şeklinde tanımlamıştır.
O hâlde ATM uçakların uçuşu esnasında maliyet ve gecikmeleri en azlarken emniyeti sağlayan kolaylıkların bileşimi olmalıdır. ATM’in amacı;
- Emniyet seviyesinin artırılması
- Düzen seviyesinin artırılması
- Kapasiteyi artırırken havaalanı ve hava sahası operasyonlarının verimliliğinin artırılması
- Kullanıcı tercihli uçuş yörüngeleri ve tarifeleri
- Bölgeler arasındaki farklılıkların azaltılması
Hava Trafik Yönetimi üç bileşenden oluşur:
- Hava trafik hizmetleri
- Hava sahası yönetimi
- Hava trafik akış ve kapasite yönetimi
Hava trafik hizmetleri de üç bileşenden oluşur:
- Uçuş bilgi hizmetleri
- Uyarı hizmetleri
- Hava trafik kontrol hizmetleri
Trafik kontrol hizmetleri de üç bileşenden oluşur:
- Meydan kontrol hizmetleri
- Yaklaşma kontrol hizmetleri
- Saha kontrol hizmetleri
Hava Trafik Kontrol Yönetimi ve Sistemleri yazımızın sonuna geldik. Hava Trafik Kontrol Yönetimi ve Sistemleri hakkındaki görüşlerinizi bekliyorum. Görüşmek üzere.
KAYNAK
1- kitap, Dr.Öğr.Üyesi Suat USLU ,Hava Trafik Kontrol Hizmetleri
