Günümüzün en modern hava araçları yapısal elemanları haricinde birçok sistemin bir araya getirilmesiyle oluşuyor. Her bir sistemin ayrı bir görevi ve önemi mevcuttur. Tüm bu sistemler ve alt sistemler bütünü birbirini tamamlar niteliktedir ve bir tanesinde oluşan herhangi bir sorun bir diğerini etkileyebilir. Bunun sonucunda çok ağır kayıplara sebep olabilir. Hava aracı sistemlerinden elektroniği esas alan Uçak Aviyonik Sistemleri nedir buna birlikte bakalım.
Uçak Sistemleri
1- HABERLEŞME
Haberleşme, hava trafik hizmetlerinin yerine getirilmesinde en önemli bölümlerden biridir. Havacılık haberleşme hizmetlerinin esas hedefi, seyrüseferin emniyetli, düzenli ve verimli bir şekilde gerçekleşmesi için gerekli haberleşme ve seyrüsefer yardımcılarının sürekli olarak hazır ve güvenilir olmalarının sağlanmasıdır. Günümüzde yer ve hava arasındaki sesli haberleşmenin büyük bir bölümü kısa menzilli haberleşmede VHF, uzun menzilli haberleşmede HF radyo frekansları üzerinden gerçekleştirilmektedir
- Alçak Frekans (Low Frequency-LF) Haberleşme Sistemi (30 -300 kHz.)
- 2 Yüksek Frekans (HF) Haberleşme Sistemi (3-30 MHz): Bu sistem yüksek frekans bandına ait alıcı, verici ve antene ait komponentler, parçalar ve devrelerden oluşur.
- Çok Yüksek Frekans (VHF) Haberleşme Sistemi (30 -300 MHz.): Bu sistem çok yüksek frekans bandına ait alıcı, verici ve antene ait komponentler, parçalar ve devrelerden oluşur. Çok yüksek frekans hava haberleşme sistemi 118.000 – 136.975 MHz bandında çalışır. Her bir kanal 8.33 kHz’lik dilimlerle bölünmüştür.
- Ultra Yüksek Frekans (UHF) Haberleşme Sistemi (300 MHz – 3 GHz.): Bu sistem ultra yüksek frekans bandına ait alıcı, verici ve antene ait komponentler, parçalar ve devrelerden oluşur.
2- EĞLENCE SİSTEMİ
Uçak içi eğlence sistemi, havayolu şirketleri, kabin ekibi ve özellikle yolcular olmak üzere birden çok gruba çeşitli hizmetler sağlayan bir sistemdir. Bu hizmetler, yazılımsal ve donanımsal olarak yolculara direk veya dolaylı yoldan sağlanmaktadır
3- INTERFORN-YOLCU ANONS SİSTEMİ (PAS-Passenger Address System)
PA sistemi uçak üzerinde uçuş sırasında ve yer personeliyle haberleşme yapmak amacıyla kullanılan amplifikatör ve ilgili telefon cihazından oluşur.
4- SES SİSTEMİ
Bu sistem uçuş ekibi kulaklıklarına ve hoparlörlerine gelen haberleşme ve navigasyon alıcılarının çıkısını kontrol eden kontrol panel ve amplifikatörden oluşur. Ayrıca mikrofondan haberleşme vericilerine giden çıkısı kontrol eder. Ana parçaları mikrofon, pilot mahalli hoparlörleri ve kulaklıklardır
5- NAVİGASYON SİSTEMLERİ
Navigasyon sistemine ait bilgileri temin eden komponentlerden oluşur. Ayrıca hava trafiğinin kontrolüyle ilgili raporları da temin eder. Tipik parçaları; uçuş kontrol cihazları bilgisayarlar, kaydediciler, nav/comm cihazları, yönlendirme cihazları v.s.’dir.
- 1- ADC (Air data computer): Hava verileri ve Bilgisayarı
- 2- Radar Altimeter (RA)
- 3- GPWS ( Ground Proximity Warning System): Yer yaklaşım ikaz sistemi
- 4- TCAS ( Traffic Collision Avoidance system): Trafşk çarpışmadan koruma sistemleri
- 5- Accident data recorder: Kaza verileri kayıt cihazı
- 6- Autopilot: Otopilot
- 7- Flight Management: Uçuş Yönetimi
- 8- Landing Aids: İniş destek aygıtları
- 9- Nac Aids: Navigasyon destek aygıtları
Uçak Aviyonik Sistemleri yazımızın sonuna geldik. Görüşmek üzere.
KAYNAK
1- Oktal H.,Yaman K., HABERLEŞME, SEYRÜSEFER, İZLEME VE HAVA TRAFİK YÖNETİMİ TEKNOLOJİSİ (CNS/ATM ) VE BU SİSTEMİN TÜRK HAVASAHASINA UYGULANMASI, HAVACILIK VE UZAY TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ OCAK 2004 CİLT 1 SAYI 3 (39-47)
2- Ariburnu Taner, Uçak Elektroniği Sistemlerine Giriş