Havacılık sektörü, endüstriyel tecrübesi olmayan finansal yatırımcılar için yüksek gelir potansiyeli ifade etse de aynı zamanda büyük riskleri de bünyesinde barındırıyor. Yüksek bakım maliyetleri, personel eğitimleri ve daha pek çok masraf kalemi, doğru bir stratejiyle yönetilmeyen şirketlerin kısa sürede geri adım atmalarına sebep oluyor. Global hava yolu anlayışının ötesinde, ülkemizde denenmiş alternatif havacılık girişimleri de oldu. Bu hafta Türkiye’de Alternatif Havacılık Girişimleri hakkında konuşacağız.
Bu girişimlerden en bilineni Borajet. Türkiye’nin ilk bölgesel hava yolu şirketi olarak operasyonlarına başlayan hava yolu, 2010 – 2017 yılları arasındaki kısa faaliyet süresine pek çok parkurda enteresan denilecek uçuş sığdırdı. Adana – Beyrut, İstanbul – Dole (Fransa) gibi yüksek potansiyel barındırmayan hatlara yatırım yapmak, şirketin bir türlü kar elde edebilecek seviyelere ulaşmasına engel oldu. Ayrıca yüksek sefer iptal oranları ve müşteri şikayetleri de Borajet’in kepenk kapatmasına katkı sağladı.
Türkiye’de kullanılmayan ATR ve Embraer gibi uçaklarla gerçekleştirilen uçuşlar için teknik servis, yedek parça, kokpit ve kabin ekibi temin etmek de hava yolunun günlük operasyonlarını zorlaştırdı. Borajet, 24 Nisan 2017’de tüm faaliyetlerini sonlandırdı.
Bir diğer alternatif havacılık girişimi ise tamamı deniz uçaklarından oluşan filosu ile İstanbul, İzmir, Çanakkale ve Bursa’yı birbirine bağlayan Burulaş’tı. Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin bir iktisadi girişimi olan hava yolu sadece 20 dakika süren İstanbul – Bursa seferleriyle aslında yolcularına büyük bir avantaj sağlıyordu. Ayrıca Bursa Yunuseli Havaalanı’nı kullanması ve havaalanının şehir merkezinde olması nedeniyle pek çok yolcu için tercih sebebiydi. Bursa dışındaki uçuş noktalarının tamamında denize iniş – kalkış yapan hava yolu, havacılık meraklılarına da Türkiye’de kolay elde edilemeyecek bir deneyim fırsatı sunuyordu. Burulaş, 17 Kasım 2017 itibariyle operasyonlarını durdurdu.
Sadece iki ay sonra faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı…
Bölgesel hava yolu olarak yola çıkan bir diğer şirket ise Van merkezli Van Way Airlines’tı. 15 Ocak 2011’de uçuşlara başlayan hava yolu, Van’dan Gaziantep, Ankara ve Trabzon’a uçuşlar gerçekleştirdi. O dönem basında da geniş yer bulan şirket istenilen doluluğa ulaşamadı. Ve maalesef sadece iki ay sonra faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı.
Hem Borajet hem de Burulaş deniz uçağı ile seyahat etmiş biri olarak bu tarz alternatif girişimleri desteklediğimi söylemeliyim. Rekabetin olmadığı sektörlerde en büyük zararı maalesef müşteriler görüyor. Tekel durumundaki bir şirket, alternatifi olmadığı için istediği gibi bir fiyatlandırma politikası izliyor. Bu da yolcular olarak daha pahalıya uçmamız anlamına geliyor.
Borajet Hava Yolları uygun fiyatlı bilet satışı yapan, ücretsiz uçak içi ikram, koltuk seçimi ve bagaj hakkı sunan kaliteli bir şirketti. Ancak yanlış ticari stratejileri nedeniyle uzun ömürlü olamadı. Burulaş ise denize iniş-kalkış yapan uçaklarıyla yolcularına mükemmel bir uçuş deneyimi sunuyordu. Ayrıca günümüzün en kıymetli kavramı olan zaman açısından da çok avantajlıydı. Fakat doğru tanıtılmadığı için yeterli yolcu sayısına ve dolayısıyla ticari başarıya ulaşamadı.
Türkiye’de Alternatif Havacılık Girişimleri yazımızın sonuna geldik. Diğer yazıma buradan ulaşabilirsiniz. Haftaya farklı bir konuyla tekrar görüşmek üzere.
