Havacılık sektörünün kompleks yapısını hepimiz biliyoruz ancak bu kompleks durumun içinde etkin ve verimli çalışmasının altında yatan sebeplerinden ve çeşitli havayolu şirketlerinin ekonomi politikalarını belirleyen sistemler arasında olan Hava Yolu Şirketleri Ağ Yapısı hakkında konuşacağız. Ağ yapıları bir havayolu şirketinin karakteristik özelliklerinden en önemlisidir. Hitap ettiği müşteriye göre değişkenlik gösteren bu ağ yapıları:
- Topla dağıt ağ yapısı( Hub and Spoke)
- Çapraşık ağ yapısı
- Doğrusal ağ yapısı
Topla-Dağıt Ağ Yapısı
Topla-Dağıt ağ yapısı (Hub&Spoke) çevre havaalanlarındaki (spokes) yolcuların coğrafi açıdan merkez konumda olan toplanma havaalanına (hub) getirilmesi ve burada asıl gitmek istedikleri nihai varış noktası uçuşlarına aktarılarak seyahat varış noktalarına ulaştırılmalarını sağlayan bir ağ yapısıdır.
Coğrafi açıdan merkez konumunda bulunan ve yolcuların toplandığı havaalanına merkez havaalanı denilmektedir. Merkez havaalanı üzerinden birbirleri ile bağlantılı hale gelen uçuş noktalarında ise çevre havaalanları bulunmaktadır.
Toplanma merkezi olan havaalanında hem mekânsal hem de zamansal bir yoğunlaşma yaratılır. Gelen ve giden uçuşlar daha önceden bilinçli bir şekilde belirlenmiş ve zaman penceresi ya da bağlantı penceresi adı verilen bir zaman diliminde gerçekleştirilir. Gelen yolcu ve bagajlarının bu zaman dilimi içinde bağlantı yapacakları giden uçuşlara (transfer edilmeleri) aktarılmaları gerekir.
Bu uçuşların sözü edilen zaman dilimi içinde gerçekleşmesine dalga adı verilmektedir. Geliş dalgası âdeta yolcuları önce kıyıya getirmekte, gidiş dalgası da belirli bir süre sonra kıyıdan alıp açığa götürmektedir
TD ağ yapısını kullanmak isteyen havayolu işletmeleri mekânsal yoğunlaşma yarattıkları merkez havaalanında gün içindeki dalga sayılarını ve dalgadaki zaman penceresini bilinçli bir şekilde ayarlayarak zamansal bir yoğunlaşma da yaratırlar. Böylece çevre havaalanlarının merkez havaalanı üzerinden, makul bir aktarım süresi dâhilinde, birbirlerine bağlanmaları mümkün olur.
Örneğin Konya’dan Gümüşhane’ye Türk Hava Yollarını kullanarak gitmek isteyelim. Türk Hava Yolları gibi geleneksel havayolu şirketleri bu ağ yapısını kullanır. Konya’dan uçakla İstanbul veya Ankara merkezli bir toplanma olur ardından 1-2 saat içinde Ankara-Gümüşhane veya İstanbul-Gümüşhane uçağı ile varmak istediğimiz nihai noktaya varırız. Tüm bunlar olurken Konya-Ankara veya Konya-İstanbul uçakları olduğu gibi Antalya-Ankara veya Antalya-İstanbul uçuşları da olabilir çünkü topla-dağıt ağ yapısının özelliği: Birçok havaalanını merkez havaalanın toplar.
Topla-Dağıt Ağ Yapısının Türleri
- Direkt uçuş potansiyeli yüksek TD ağ yapısı
- Geçiş noktası TD ağ yapısı (Wayport Hub)
- Tek yönlü kum saati TD ağ yapısı
- Çok yönlü kum saati TD ağ yapısı
Direkt Uçuş Potansiyeli Yüksek TD Ağ Yapısı
TD ağ yapılarının talep yaratmada öncelikle merkez havaalanının kendi başına yarattığı talebe güvendiğini, çeşitli özelliklerinden kaynaklanan bağlantılı trafik (transfer trafik) potansiyelinden yararlanmayı ise ikincil amaç olarak gördüğünü belirtmektedir. Bu tür merkez havaalanları; ekonomik ve sosyokültürel etkileşimlerin yoğun olduğu büyük nüfuslu geniş bir kapsama alanına sahiptir. Bu tür ağlar, direkt uçuş potansiyeli yüksek topla-dağıt ağ yapısı olarak adlandırılabilir.
Geçiş Noktası TD Ağ Yapısı
Bu TD ağ yapısı türü ise merkez havaalanının coğrafi açıdan sahip olduğu eşsiz özellikler sayesinde bağlantılı uçuşların yaratacağı potansiyel talepten yararlanmak için kurgulanır.
Tek yönlü ve Çok yönlü kum saati TD ağ yapısı
TD Ağ yapılarını sınıflandırmada kullanılan diğer bir ölçüt ise ağın merkez havaalanından sunduğu direkt olmayan bağlantılardaki uçuş uzunluğudur. Uzak ve ayrık bölgeleri birleştirmek amacıyla uzun mesafeli hatları birbirine bağlayan TD ağları genellikle Kum Saati adı verilen bir şekilde kurgulanmaktadır.
Doğrusal Ağ Yapısı
Doğrusal hat yapısında, üs konumundaki havaalanından ayrılan uçaklar varış noktasına kadar arada kalan havaalanlarına yakıt ya da trafik almak amacıyla uğrarlar. Bu tür ağ yapıları dezavantajları nedeniyle günümüzde hemen hemen hiç kullanılmamaktadır.
Çapraşık Ağ Yapısı
Çapraşık ağ yapısı ise genellikle maliyet liderliği stratejisini izleyen havayolu işletmeleri ve TD ağ yapısını tercih etmeyen iç hat taşıyıcıları tarafından kullanılmaktadır. Bu tür ağ yapısı doğrusal hat yapısına göre maliyet açısından daha avantajlıdır. Uçakların ve uçuş personelinin kullanım oranı artırılırken istasyon giderleri daha fazla çıktı üzerine dağıtılabilir. Point to point yani noktadan noktaya hizmet verirler
Hava Yolu Şirketleri Ağ Yapısı yazımın sonuna geldik. Diğer yazıma buradan ulaşabilir, Hava Yolu Şirketleri Ağ Yapısı hakkındaki görüşlerinizi bana ulaştırabilirsiniz. Görüşmek üzere.