Selam sevgili havacılık tutkunu okurlar! Bugün sizlerle genel havacılıkta ve eğitim aşamasının ilk etapta kullanılan tek motorlu uçak olan Cessna-172’yi anlatacağım. Gelin birlikte ilk olarak bu Cessna 172 nasıl doğdu ona bakalım. 🙂
Cessna Nasıl Doğdu?
Dünyanın kendi sınıfında en popüler ve en çok tercih edilen uçağı… Yıllar boyu süre gelen karakteristik yapısına küçük eklemeler yapılan ancak, popülerliğini hiç yitirmeyen bir efsane o… Peki o efsanenin kurucusunu tanıyor muyuz? Eminiz birçoğunuz bu ismi daha önce hiç duymadınız. Evet, Cessna uçaklarının yaratıcısı, ürettiği markaya kendi soyadını da veren o isim Clyde Vernon Cessna…
Cessna fabrikası, 1927 yılında Clyde Vernon Cessna tarafından kuruldu. Cessna’nın kurucusu Clyde Vernon Cessna, mekanik aletlere ilgiliydi ve becerileri de yüksekti. Otomotiv sektöründe çalışıyordu. Vernon Cessna, bir havacılık fuarı sırasında ilk kez tanıştı uçaklarla…Bu merak ve ilgi, onu uçak üretme fikrini düşündürmeye kadar götürdü. 1911’de, kısıtlı imkanlarla ahşap malzemeden “silverwing” adlı tek kanatlı ilk uçağını inşa etmeye başladı. Maksimum 40 hp (beygir) ve 1,050 rpm ile 2 zamanlı, 4 silindirli bir motora sahipti.
Uçağın imalatını tamamladıktan sonra test uçuşunu da kendisi yaptı. İlk uçuş denemesinde kaza yaşadı. Uçağı onarmak için biraz masraf etti ama yine denedi. Tam 13 kez uçağı uçurabilmek için çabaladı. 13’üncü denemesinden önce, “Bu şeyi uçuracağım, sonra ateşe vereceğim ve asla uçaklarla yapacak bir şeyim olmayacak” diye bağırarak kendine söz verdi. Sonunda, Haziran 1911’de Cessna ilk başarılı uçuşunu yaptı. O artık cesur bir kahramandı. Günler geçtikçe, havada kalma süresini artırdı ve çalıştığı otomobil sektörünü tamamen bırakarak havacılığa yöneldi. 1912 ve 1915 yılları arasında, daha yüksek beygirli ve 6 silindirli modeller geliştirdi. Cessna, artık kabına sığmıyor ve uçak imalatı için daha büyük bir yer istiyordu.
1916’da uçak inşa etmeye başlamak için boş bir bina satın aldı.
Fabrikada hem uçak imal ediyor hem de 5 öğrenci pilot yetiştiriyordu. Birinci dünya savaşı sırasında yaşanan krizden o da etkilendi, işler neredeyse durma noktasına geldi ancak savaştan sonra çalışmalarına hız verdi. 1924’te iki ortağıyla birlikte uçak üretmek için şirket kurdu. Ancak Cessna, tek kanat uçak istiyordu ve ortakları çift kanatta ısrar ediyordu. Çift kanata ikna olmadığı için hisselerini satarak ilk kurduğu şirketten ayrıldı. ABD’de bugün Cessna’nın da merkezi olan Wichita’ya taşındı ve uçak üretim çalışmalarına burada devam etti.
7 Eylül 1927’de, Cessna uçak şirketini kurdu. 1927’nin sonuna doğru, saatte 233 km/s’ye kadar maksimum hıza ve maksimum 7 saatlik bir seyir süresine sahip tek kanatlı bir uçak üretti. İlk uçak 13 Ağustos 1927’de uçtu. Takip eden on yılda, şirket güvenli, yüksek performanslı ve ekonomik birçok uçak üretti. Yeni modellerin başarısına rağmen, o dönem dünyada yaşanan büyük buhranda iflas etti ve 1931’de şirketi kapattı.
Cessna, pes etmedi ve 1936’da fabrikayı yeniden açtı. Cessna’nın başarı hikayesi de bundan sonra başladı. Bu sırada, çok yakın bir arkadaşını uçak kazasında kaybeden Cessna, fabrikayı yeğenlerine devretti. Yeğenleri şirketi çok iyi yöneterek bugünün küresel devine dönüşmesinin temellerini de o yıllarda attı. Cessna fabrikasının kurucusu Clyde Vernon Cessna, 1954 yılında yaşamını yitirdiğinde yarattığı markanın yıllar sonra dünyanın bir numarası olacağını belki hayal bile etmiyordu.
VE CESSNA 172…
Dünyanın en çok üretilen ve en popüler uçaklarından olan Cessna 172, 1956 yılından bu yana 50 bine yakın üretim gerçekleştirerek bu alanda kırılması zor bir rekoru da eline geçirdi. Genel havacılık ve uçuş eğitim organizasyonları tarafından en çok tercih edilen model olan Cessna 172, ilk kez 1956 yılında üretildi.
Cessna-172’nin Teknik Özellikleri
İlk olarak tek motorlu uçağın ne olduğuna bakalım. Tek motorlu uçaklar pervaneli uçaklardır. Öndeki motorun gücü ile pervane uçağa hareket kazandırır. Kısaca özetlemek gerekirse; dönmekte olan pervane önceki havayı geriye doğru iter. Geriye doğru itilen havanın bıraktığı boşluk uçak tarafından doldurulur. Pervanenin ittiği havanın büyük bölümü kanatların altına girer. Hafif eğik olan kanatların altına giren basınçlı hava uçağı havada tutmakta yardımcı olur.
Genel Bakış
- Yolcu Kapasitesi=3 passengers
- Uzunluk=8.28 m
- Kanat Uzunluğu=11.0 m
- Yükseklik=2.72 m
- Kanat Profili= NACA 2412 (modified)
- Boş Ağırlık=736 kg
- Taşıma Kapasitesi=376 kg
- Kalkış Ağırlığı=1,113 kg
- Kanat Ağırlığı=14.1 lb/ft² (68.8 kg/m²)
- Ağırlık Güç Oranı:15.3 lb/hp (9.25 kg/kW)
- Motor=Lycoming IO-360-L2A
- Pervane Tipi=flat-4 engine
- Pervane adedi=1
- Motor Gücü=160 hp (beygir)
- Güç Devri= 2,400 rpm
- Uçuş Hızı (Kias)=123 knots
- Uçuş Hızı=141 mph, 228 km/h
- Full Flap Stall Hızı=38 mph, 61 km/h
- Flap Kullanmadan Stall Hızı=51 mph, 81 km/h
- Azami Menzili=790 mi, 1,272 km, 687 nm 60% power at 10,000 ft (3,040 m)
- Azami iltifa=13,500 ft 4,116 m
- Tırmanma Hızı=720 ft/min, 3.7 m/cs
Cessna172 Temel T (Basic T) Göstergeleri
Genel havacılık uçaklarında hava hızı (IAS), Tutum (Attitude), İrtifa (Altimetre), Yön (HDG), Dikey Hız (V/S) ve Dönme/Kayma(Turn and Slip) göstergelerini gruplandırarak başlayalım.
Şekil 1
- Temel uçuş göstergeleri (İndicated Air Speed, Attitude, Altitude, Turn and Slip, Heading, Vertical Speed)
- Sistem göstergeleri(Fuel, Fuel flow, EGT, Oil Temp Vb. )
- IFR göstergeleri
- Radyo Panel
- Manyeto
- Anahtar Paneli
- Gaz kolu
- Yakıt hava karışım kolu
- Flap kolu
- Pitch Trim kolu
- Yakıt seçme anahtarı
Bu tanımlardan sonra 1 nolu paneli inceleyelim.
Temel Uçuş Göstergeleri
Temel uçuş göstergelerinde 6 adet gösterge bulunmaktadır.
Bunlar;
- Hız göstergesi (Indicated Air Speed)
- Durum göstergesi (Attitude)
- Altimetre (Altitude)
- Dönüş ve kayış göstergesi (Turn and slip)
- İstikamet, Baş yönü göstergesi (Heading)
- Dikey hız göstergesi, Varyometre, (Vertical speed)
1-Hız göstergesi (Indicated Air Speed)
Hız göstergesi havacılık mili (knot: kt) cinsinden hava aracının hızını ölçmek için kullanılırlar. Uçağın maksimum ya da minimum hızları uçağın tasarımıyla alakalı konulardır. Detaylı bilgi şekil 2.3 te verilmiştir. Burada dikkat edilmesi gereken Gerçek Hız (TAS) bilgisi el etmek için gösterge üzerindeki nob’dan sıcaklık bilgisi girmek gerekir. Sıcaklık bilgisi TAS okunacağı zaman güncellenmelidir. Hatırlarsak bu gösterge Pitot tüpü ve statik porttan bilgi almaktadır.
2-Durum göstergesi (Attitude)
Durum göstergesi uçağın pitch ve roll eksenlerinde yapmış olduğu bank açısını vermektedir. Eksenler Şekil 1 de olduğu gibi okunmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken pilot koltuğunu oturuş pozisyonuna getirdiği durumda ekranda görülen uçak sembolünün suni ufuk çizgisinde olması gerekir.
Bunun için göstergenin altında bulunan nob ile bunu ayarlamalıdır. Aksi halde pitch eksenindeki açısını yanlış ölçmüş olur.
Flight Simulator ekranın gösterge üzerinde VACUM yazmaktadır. Bunun anlamı bu gösterge içerisinde bulunan Vertical Gyro’nun vakum havası ile çalıştığıdır.
3-Altimetre (Altitude)
Altimetre hava aracının feet cinsinde (1 feet 30.48 cm) yüksekliğini vermektedir. Göstergede barometrik değer ayarlanmalıdır. Bunun için şekil 2.6 da görülen barometrik ayar nob u kullanılır. Burada kullanılan değer (QNH, QNE veya QFE değeri olabilir). Bu gösterge 10.000 feet e kadar göstermektedir. Eğer 10.000 feet aşılırsa siyah ve beyaz olarak görünen bayrak siyah hale döner. Ayrıca bu gösterge statik porttan bilgi almaktadır.
4-Dönüş ve kayış göstergesi (Turn and slip)
Uçakla ilgili dönme ve bu esnada ortaya çıkabilecek kayma durumunu göstermektedir. İçerisinde Rate Gyro bulunmaktadır ve üzerinde D.C. ELEC yazması bu gyro’nun elektrikle döndürüldüğünü göstermektedir. Koordineli bir dönüş için topun orta noktada kalması gerekir.
5-İstikamet, Baş yönü göstergesi (Heading)
İstikamet ya da baş yönü göstergesi uçağın burun doğrultusunu gösterir. Uçağın gerçekte gittiği güzergâh (track) ile karıştırılır. Güzergâh uçağın izlediği rotadır, yan rüzgâr alması durumunda uçağın güzergahı ve baş yönü farklı olabilir. Gösterge üzerinde VACUM yazması, göstergenin içerisinde bulunan Directional gyro’nun hava ile döndürüldüğünü ifade eder. Üzerinde HDG yazan nob ile oto pilot için baş yönü seçimi yapılabilir. Bazı Baş yönü göstergelerinde bu özellik olmayabilir
6-Dikey hız göstergesi, Varyometre, (Vertical speed)
Dikey hız göstergesi veya varyometre uçağın dikey hızını feet /dakikada sinsinden verir.
İndikatör UP tarafında ise uçak tırmanıyordur, DN tarafında ise uçak alçalıyordur.
Gösterge statik porttan bilgi almaktadır.
Temel Göstergeler bu kadardı. Kaynak kısmında diğer göstergeleri ve radyo kısmının linkini bulabilirsiniz.
Cessna-172 Neden En Çok Tercih Edilen Uçak Tipi?
Cessna-172’nin 20’den fazla çeşidi vardır. Bunlardan en önemlileri arasında Skyhawk adıyla bilinen modelidir. Bugün üretilen tüm Cessna modellerinin en popüleridir. Uçuş okullarının bu uçağı bu kadar sevmesi ve tercih etmesinin belirli nedenleri vardır.
Öncelikle, Cessna-172’lerin üç tekerlekli bisiklet iniş takımı konfigürasyonuna sahip olması bu uçağı uçurmayı kolaylaştırıyor. Ayrıca yüksek kanat tasarımı ve arka “Omni-Vision”penceresinin kullanım özellikleri özellikleri artan görünürlük sağlıyor. Bu özellikler bu uçakların uçuş okullarına ana satış sebebidir. Cessna-172 serisinin temel tasarım özelliklerinden biri üç tekerlekli bisiklet iniş takımı tasarımı inişlerin başarılı olmasına yardımcı oluyor.
Üç tekerlek tasarımı, İkinci Dünya Savaşında bombardıman uçaklarında test edilmiş. Önde bir burun tekerleği ile arkadaki ana tekerlekleri hareket ettirmenin kombinasyonunun, üç tekerlekli bir iniş takımı uçağının inişini kolaylaştırdığı görülmüştür. Bu konfigürasyonda, ağırlık merkezi ana tekerleklerin önündendir. Yani üç tekerlekli bir uçak iniş sırasındayken eğer dengesizse, uçağın ağırlığı dengeyi düzeltir.
En uzun dayanıklılık uçuşunun dünya rekoru bir Cessna-172’ye aittir. Küçük bir uçağın 64 günden fazla kesintisiz uçmasının nasıl olacağını hayal edin. Bob Timm ve John Cook,Aralık 1958’den Şubat 1959’a kadar tam da bunu yaptılar. Las Vegas’tan 64 günlük,22 saatlik,19dakikalık uçuşları hala dayanıklılık rekorunu elinde tutmaktadır.
Cessna-172, özellikle endüstri ortalamasına kıyasla etkileyici bir güvenlik siciline sahiptir. Bu yüzden pilotlar tarafından güvenilir kabul edilmektedir. Çünkü istatiksel olarak ,Cessna-172’nin ölümcül kaza oranı 100.000 saatte 0.56’dır. Bu da 1.2-1.4 arasında olan endüstri ortalama oranının yaklaşık yarısıdır.
Bugünkü Cessna 172 yazımın sonuna geldim. Umarım faydalı olur. Diğer yazıma buradan ulaşabilirsiniz. Bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle!
