Hepinize yeni bir yazıdan tekrar merhaba. Bugün yazımızda ele alacağımız konu Süpersonik Uçakların Geçmişi Geleceği ile ilgili projeler hakkında olacak vakit kaybetmeden yazımıza geçelim.
Süpersonik Uçakların Geçmişi Geleceği
Geçtiğimiz yüzyılda birçok teknolojik yeniliğin hayatımıza girmesinin nedeni maalesef ki savaşlar sayesinde oldu. Dünyanın iki ucundaki süper güçler her alanda birbiriyle yarışırken, bu yarış uzaya da taşınarak insanlık ve dünya tarihlerinde izler bırakıldı.
Şüphesiz bu yarış havacılıkta da devam etti ve etmeye de devam ediyor. İki süper gücün birbiri üzerinde üstünlük kurmak istemesi casus uçaklar, hipersonik uçaklar ve dönemine göre gelişmiş savaş jetlerini dünyaya miras olarak bıraktı.
Öncelikle süpersonik kelimesinin kelime anlamını açıklayalım. Süpersonik, ses hızının üzerindeki hızları belirtmek için kullanılır.
İlk sesten hızlı uçma fikri İngilizlerden çıkmış, 1956 yılında ‘Sesten Hızlı Uçak Komitesi’ adında bir komite kurulmuştu. Ancak Sovyet Mühendisler birçok şeyde olduğu gibi sesten hızlı yolcu uçağı fikrinde de ilk harekete geçen olmuştu. Tupolev Tu-144, Fransız-İngiliz ortak yapımı olan Concorde’dan sadece aylar önce 31 Aralık 1968’de ilk uçuşunu yaptı ve dünyanın ilk sesten hızlı uçan yolcu uçağı unvanını aldı. Batılılar ona Concorde’a çok benzediğinden ‘Concordski’ adını verdi. Tupolev Tu-144’ün şansı yaver gitmedi ve Paris Airshow’da geçirdiği kaza sonucu itibarı bir daha toparlanamadı.
Concorde
Sovyet yapımı sesten hızlı yolcu uçağının kazası ve Amerika Birleşik Devletleri’nin çeşitli sebeplerden ötürü Boeing 2707 projesini rafa kaldırmasıyla birlikte sahne tamamıyla Concorde’a kalmıştı. İlk uçuşunu 2 Mart 1969 yılında, yani Tupolev Tu-144’ten yaklaşık 2 ay sonra yapan Concorde, havacılıkta yeni bir çağı başlatmıştı. Yerden yaklaşık 18.000 metre (59.000 feet) yükseklikte ve 2132 km (2.1 mach) hızla ses hızından iki kat daha hızlı uçarak Atlantik Okyanusunu aşmak, yolculara çok özel bir deneyim yaşatıyordu. Dış yüzeyini ısıya karşı dayanıklı ve hafif olan Titanyum malzemesi oluşturuyordu. Uçuş sırasında sürtünme nedeniyle uçağın dış cephesindeki sıcaklık 92, burun kısmındaki sıcaklık ise 130 dereceye çıkıyordu. Isınma nedeniyle uçağın boyunun uçuş sırasında 7.5 santim uzadığı tespit edildi. Concorde hiçbir zaman büyük siparişler alamadı bunun nedeni ise uçağın başlı başına çok maliyetli olmasıydı. 1970’li yıllarda yaşanan petrol krizi Concorde’un gözünün yaşına bakmamış ve beklenenin altında kalmıştı. Bu yüzden yalnızca toplam 16 Concorde uçağı üretildi.
Uçak 125 yolcu kapasiteliydi ve yolcularının tamamı zengin ve ünlülerden oluşuyordu. Bunun nedeni ise Paris-New York biletlerinin 12.000 dolara satılması yani sıradan bir yolcu için çok pahalı olmasıydı. Concorde’un sadece yakıt maliyetini düşünecek olursak bir biletinin 12.000 dolara satılmasının nedenini anlayabiliriz. Bu zarif kuşun çok gürültülü olması, sonik patlamalara neden olması ve çok yakması gibi etkenler zaten onu beklentilerin altında kalmasına neden olmuştu. Concorde’a son darbeyi ise 2000 yılında Paris’te yaptığı kaza vuracaktı.
Kazadan sonra yere indirilen uçaklar, güvenirliğinin az oluşu nedeniyle üretimden kaldırılmıştır.
Son uçuşunu 24 Ekim 2003’te Londra-New York seferini yaparak tamamlamıştır. Her ne kadar petrol krizi Concorde’un sonunu hazırlasa da devirin sesten hızlı yolcu uçakların devri olmadığını çok büyük uçakların devri olduğunu kanıtlamıştır. Bu sayede havacılıkta 747 gibi bir uçağın sahneye çıktığını ve havacılıkta yeni bir dönemi başlattığını görmüş olduk. Büyük bir çoğunluk 747’lerin Concorde’un yanında sönük kalacağını ve projenin rafa kaldırılacağını düşünüyordu ancak içinde bulundukları devir onları yanıltmıştı.
Boom ‘Overture’
Sesten hızlı yolcu uçaklarının devrinin kapandığı herkes tarafından düşünülüyor ve biliniyordu. Birçok ‘Concorde gökyüzüne geri dönüyor’, ’Sesten hızlı seyahat etmek geri dönüyor’ haberinden sonra, Boom Technology isimli şirket ‘Overture’ adında süper sonik yolcu uçağını tanıttı.
Geçmişteki süper sonik yolcu uçakları gibi delta kanat tasarımına sahip olacak uçak, şu anda konsept aşamasında ve birçok yenilik ve özellik vaat ediyor. Mach 2.2 hıza çıkması planlanan uçağın motorlarını tedarik edecek firma ise merak konusu.
Son olarak projenin içinde olan Rolls Royce, projeden çekildiğini açıklamıştı. Uçağın somut bir hale gelmesi için planlanan yıllar ise 2025-2027’ye ertelendi.
Havalimanlarında kalkış ve inişlerde normal bir yolcu uçağı sessizliğinde operasyonlarını sürdüreceği açıklanan Overture, Concorde’un maliyetinin dörtte biri kadar olacağı da hedefleri arasında.
Tamamen kompozit malzemeden üretilecek olan uçağın %100 Sürdürülebilir
Havacılık Yakıtı yani SAF ile uçabileceği de hedefleniyor.Şimdiye kadar United Airlines’tan ve American Airlines’tan siparişler alan Boom, uçağı 2027 yılında testlere çıkarmayı planlıyor. Boom’un önümüzdeki yıllarda hedeflerini gerçekleştirebilmesi ise büyük bir merak konusu.
Benim Düşüncelerim, Midjourney ve Kapanış
Yazının başında dediğim gibi 20.yüzyılda insanlık birçok teknolojik yenilikle tanıştı ve sesten hızlı seyahat etmek, uzaya hatta aya çıkmak gibi birçok ekstrem olayları yaşadı. Ancak içinde bulunduğumuz devirde sesten hızlı seyahat etmek gibi bir lüksümüz yok tabii olaya realist bir gözle bakarsak. İçinde bulunduğumuz devir artık verimliliğiyle ön plana çıkan, az yakan, hafif, operasyonu zahmetsiz ve işletme maliyeti ucuz olan uçakların devri. Yani bu devir bir zamanlar Concorde’u deviren 747’nin bile gözünün yaşına bakmadı.
İçinde bulunduğumuz dönemde sesten hızlı seyahat etme fikrinin gerçekleşmeyeceği kanaatindeyim. Evet Boom ‘Overture’ uçağıyla gözlerde verimlilik konusunda iyi bir imaj çizebilir fakat Boeing 777X uçağının bile 2027 yılında servise gireceği tahmin edilirken daha üretilmemiş, belirli testlerden geçmemiş ve hangi motorla uçacağı bile belirsiz olan bir uçağın 2027 yılına yetişeceğini pek sanmıyorum. Yani benim gözümde ‘Boom’ aslında ‘Boomer’. Projeyi çok kötülediğimin farkındayım çünkü realist bir gözle ele aldığımda bu projenin gerçekleşmeyeceğini kestirebiliyorum. Keşke yanılsam ve tekrar sesten hızlı seyahat diye bir kavram hayatımıza tekrar girse ama dönemin şartları okları bu yönde göstermiyor. Tıpkı bundan 50 yıl önce petrol krizinde olduğu gibi.
Son olarak yapay zekâ botu olan Midjourney’e Concorde’u ve sesten hızlı uçmayı hayal etmesini istediğimde bana aşağıdaki fotoğrafları verdi.
Bu yazımda Süpersonik Uçakların Geçmişi ve Geleceği hakkına konuştuk. Diğer yazıma buradan ulaşabilirsiniz.
Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere sizin fikirleriniz nelerdir? Concorde hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce Boom ‘Overture’ isimli proje hayata geçecek mi? Sizce sesten hızlı seyahat etmek hala mümkün mü? Fikirlerinizi belirtmeyi unutmayın.