Herkese merhaba, küreselleşen dünya da konforlu ve hızlı olması sebebiyle havayolu kullanım oranında gün geçtikçe bir artış olmaktadır. Uçuş sektörü; seyahat dünyası, iş dünyası ve küreselleşen dünyaya hizmet etmektedir. Havacılığın insan yaşamında bu denli önem kazanması beraberinde uçuş fobisi veya “uçuş korkusu” kavramından sıkça söz edilir oldu. Peki, uçuş korkusu nedir? Gelin birlikte inceleyelim.
Uçuş Fobisi Nedir?
Korku, belirgin bir tehlikeyle beklenmedik bir karşılaşma sonucu ortaya çıkan akut ve hızlı tepkidir. Fobiler ise bir tehlikenin yaklaştığına dair işaretlerin neden olduğu zihinsel bir durumdur. Karşılaşma yoktur, tehlike beklentisi vardır. Bizlerin genellikle uçuş korkusu olarak tanımladığı kavram literatürde özgül fobiler başlığı altında incelenmektedir. Özgül fobi; belirli bir durum veya belirli bir nesneden kaynaklanan sürekli tetiklenen belirgin ve aşırı korkudur. Birey korkunun aşırı olduğunun farkında olmasına rağmen korkulan nesne ya da durumdan kaçınmak için büyük bir çaba sarf eder. Korku duyulan nesne veya durum; yükseklik, uçma, yılan vb olabilir. Belirtiler en az 6 ay sürer ve işlevselliği bozar. Uçuş fobisi durumsal bir fobi tipi olmasının yanı sıra başlangıç çocukluk veya 20’li yaşların ortalarında olabilir. Uçuş fobisinin birçok nedeni olabilir. Sosyal öğrenme yoluyla, uçak kazalarına dair haber alınması, bazen tetikleyici bir travma deneyimi, kontrol eğiliminin fazla olması, kapalı alanda kalamama, geçmişte yaşadığı kötü bir uçuş deneyimi uçuş fobisinin oluşmasında etkili olabilir.
Uçuş fobisi olan bir kişi nefes almakta zorlanma, kalp çarpıntısı, titreme, baş dönmesi, halsizlik gibi fizyolojik tepkiler yaşayabilir. Kişi bu tepkileri yaşamamak için çoğu zaman kaçınma davranışında bulunur. Kaçınma davranışı kişinin uzun vadede iş ve sosyal yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir.
Uçuş Fobisi Nasıl Yenilir?
Öncelikle yaşadığımız korkunun şiddeti bağlı olarak ne yapacağımız değişkenlik gösterebilir. Hafif düzeyde bir gerginlik yaşanıyorsa kişi, uçuş esnasında stresini azaltacak; gevşeme ve nefes egzersizi, kitap okuma, müzik dinleme gibi yöntemleri kullanabilir. Kişinin yaşadığı kaygı yoğun ise bir uzmandan destek almak gerekebilir. Terapist uygun bir terapi yöntemiyle (bilişsel davranışçı terapi, psikoterapi) sorunu kişi ile birlikte çalışır. Sanal uçuş deneyimi yaşatılarak veya psikolog bir uçuş deneyimine eşlik ederek uçuş esnasında belirli teknikler kullanarak kişinin yaşadığı sorun üzerine çalışabilir.
Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere, hoşça kalın. 🙂
Kaynaklar
Kring, A. M., Johnson, S., Davıdson, G. C. ve Neale, J. M. (2019). Anormal psikolojisi. (M. Şahin, Çev.). Ankara. (2014).
Özant, N. ve Kelleci, M. (2021). Uçuş korkusu üzerine nitel bir araştırma / A qualitative study on fear flying. Havacılık Araştırmaları Dergisi, Maltepe Üniversitesi. 3(2), s. 173-189.
https://blog.havacilikpsikolojisi.net/ucus-korkusu-2/