Havacılıkta Örgütleşememe

Bu haftaki konumuz havacılıkta örgütleşememe üzerine kurulu. Sendikalaşamama maalesef ülkemizdeki temel sorunlardan biri. Türkiye’nin en büyük 100 şirketindeki örgütleşme oranlarını kontrol ettiğimizde bu sorunun ne denli büyük olduğunu anlayabiliriz. Sizi 29 Haziran tarihine götürmek istiyorum. Biliyorsunuz enflasyonun fırlamasından sonra azalan alım gücünü sabitleme konusunda çalışmalar yürütülüyordu. İktidar kanadından ilk başta böyle bir çalışma olmadığının bilgisi kamuoyu ile paylaşıldı. Hatta Prof. Dr. Özgür Demirtaş Hoca o zamanda “Siz şu anda bilmeseniz de böyle bir zam olacak” diyerek bu konu hakkında öngörüsünü paylaşmıştı.

29 Haziran Çarşamba günü asgari ücret belirleme komisyonu çalışmalarını gerçekleştirirken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Vedat Bilgin’in sendika temsilcileri ile gerçekleştirdiği basın açıklamasını hayretler içerisinde izledim. Sayın bakan bu toplantı da çalışanların örgütleşmesinde sıkıntılar olduğunu, bunun önüne geçmek için ellerinden geleni yapacaklarını ve bu noktada çalışmaların sürdüğünü söyledi. Kendisinin kim olduğunu bilmesem herhalde bir sendika başkanı diye düşünürdüm. Ancak kendisi bizzat bu alanda en yetkili devlet kurumunun başında yer alan kişi olunca yaptığı açıklamanın içeriği ile çelişkilere sahip oldum.

Bakanlık olarak örgütleşmenin teşvik edilmesi kesinlikle olumlu bir gelişme.

Ancak bu durumda yasayı yapma elinizdeyken tribüne oynayacak cümleler söylemeniz ne kadar doğru olur? Örnek vermek gerekirse siz gerçek anlamda örgütleşmeyi teşvik etmek istiyorsanız yapılacak iş çok kolay. Öncelikle Türkiye’de meslek gruplarının sendikalaşmasının önünü açacak yasaları hazırlayıp meclise gönderebilirsiniz. Bu sayede pilotlar, kabin ekipleri, yer personeli kendi sendikalarını kurup kendi iş alanlarında örgütleşebilir. Bu sayede sendikalar tek bir meslek grubunun sorunlarına ve çözüm önerilerine odaklanabilirler. Mevcut durumda yürürlükte olan kanun anca sarı sendikacılığı teşvik etmekten öteye gidemiyor.

Sayın Bakan, siz pilotların, kabin ekiplerinin ve kamyoncuların bir arada olabileceği bir sendika düşünebiliyor musunuz? Taşımacılık iş kolu gibi çok genel alanda sendika ile her alana odaklanmak mümkün müdür? Siz bu açıklamaları yaparken kanunun nasıl olduğunu biliyorsunuz. Bunu değiştirmek de sizin elinizde. Eğer canlı yayında söylediklerinizde samimi iseniz yasayı değiştirirsiniz. İş kollarından ziyade meslek gruplarında sendikalaşmanın önünü açarsınız, insanların sendikalara olan güvenini sağlamaya yardımcı olursunuz.

Hepimiz biliyoruz ki günümüzde sendikalar, toplu iş sözleşmelerinde enflasyon farkını veya bunun bir tık üstünü almak dışında bir şey yapmıyor. Ben size THY’nin bir sonraki TİS sonucunu şimdiden söylerim. Altı aylık dilimler halinde enflasyon + %2, enflasyon + %1 vb. Bunu başarı olarak siz çalışanlarınıza sunarsanız ne yapabilirsiniz? Bir yandan son beş yılda kaybedilen hakları düşününce, çalışanlar örgütleşmeye olan güvenini nasıl geri kazanabilir?

Benim kişisel olarak düşüncem, örgütleşmenin hükümet aracılığı ile yıllar boyunca sistematik biçimde engellemesinin önünün açılmasıdır. Bir başka değişle, siz işçinizi işveren karşısında koruyamazsanız örgütleşmeyi de teşvik edemeyebilirsiniz. Sendikası olan bir bayrak taşıyıcıda özellikle uçucuların bir bidding sistemi, düzgün işleyen bir yıllık izin sistemi olmaması mümkün olabilir mi? Diğer bayrak taşıyıcılara bakın bakalım, hangisinde bidding sistem yok. Burada sorun yukarıdan kaynaklanıyor. Bizim sorunlara çözüm üretmemiz gerekiyor. Sorunlara istifalar karşısında çözüm üreterek cevap bulamayız. Her zaman dediğim gibi proaktif yaklaşımlar sergileyerek sıkıntıların üzerine gitmeliyiz.

Amacımız üzüm yemek bağcıyı dövmek değil. Olanı söylemeliyiz ki ilerleyebilelim.

Eğer havacılıkta ve diğer iş kollarında örgütleşmeden bahsetmek istiyorsak yapacaklarımızı özetleyebilirim. Öncelikle güveni kazanacaksınız. Çalışanlar arkasında güçlü bir devlet olduğunu görecek. Dikkat ederseniz hükümet değil devlet diyorum. Hükümetler geçici devlet ise kalıcıdır. Politikalarımızı iş, sağlık ve eğitimde siyasi görüşümüzden bağımsız tasarlamalıyız. Hukukun üstünlüğüne insanları ikna etmeliyiz. Eğer örgütleşmeye çalışıyor diye siz DOCO’dan 100 kişi atılınca mahkeme ile işe iade verirseniz ve şirkette onları almamak için birkaç aylık ekstra maaşını çalışana verirse kim neden örgütleşmeye çalışsın ki? Cezaların kesinlikle şirketler açısından caydırıcı olması gerekiyor. Sayın Bakan, işte bunları yaparsanız kaybedilen güveni topluca tahsis edebiliriz.

Eğer havacılıkla gelişebilmek istiyorsak, havacılıkta örgütleşememe problemini ortadan kaldırmak istiyorsak kaybolan güvenin tahsis edilmesi gerekiyor. Bunda STK’lara ciddi işler düşüyor. Hava İş ve Hava-Sen başta olmak üzere TALPA, TATCA ve PİLVAK gibi organizasyonların teknik destekleri ile örgütleşmenin önünün açılması gerekiyor. Ancak bunlar kolay süreçler değil. Ben dahil birçok havacılık çalışanı sendikalara olan güvenini yitirmiş durumda. İşte bu noktada Sayın Bakan’ın açıklamaları devreye giriyor. Örgütleşme için kanun önünde gerekli düzenlemelerin yapılması, örgütleşme önüne set çıkaran iş verene caydırıcı cezalar verilmesi, anayasal olarak sendikalaşmanın GERÇEK anlamda desteklenmesi ve korunması yapılacak başlıca değişiklikler olmalıdır. Gerisi zaten gelecektir.

Sizin havacılıkta örgütleşememe hakkında görüşleriniz nelerdir? Düşüncelerinizi benimle paylaşırsanız sevinirim. Geçen haftaki yazıma buradan erişebilirsiniz. Benimle sosyal medya hesaplarımdan veya iletişim bölümünden irtibata geçebilirsiniz. Yazılarımı ayrıca Medium ortamı üzerinden de yayınlıyorum. Beni oradan da takip ederseniz sevinirim. Haftaya görüşmek üzere…

Dr. Caner ACARBAY