Havacılık açısından dolu dolu bir haftayı geride bıraktık. Havacılıkta gelişmeler ve haberler o kadar hızlı yayılıyor ki takip etmekte zorlanıyorum. O yüzden bu hafta sizlere bir konu hakkında yazmaktan ziyade güncel konuların özetini yazmaya karar verdim. Ayrıca havacılık trendleri hakkında konuşacağız! Fazla vakit kaybetmeden hızlıca konularımıza değinmeye başlayalım.
Jet Blue – Spirit ve Frontier – Spirit Karmaşası
Daha önce Frontier ve Spirit birleşmesi hakkında yazmıştım. Ancak JetBlue beklenmedik bir teklif ile Spirit Havayollarının kapısını çaldı ve 3.6 milyar dolar nakit ile birleşme teklifinde bulundu. Bu teklif aslına bakarsanız Frontier’in teklifinden çok daha iyi bir teklif. Hatırlarsanız Frontier’in teklifi 2.9 milyar dolardı. Ancak bu birleşme sanılanın aksine birçok riski beraberinde getiriyor.Tabiki Jetblue bu birleşme ile Amerika’nın en büyük ULCC’i olmayı planlıyor. Kendi planları çerçevesinde eğer bu birleşme gerçekleşirse günde 1700’den fazla uçuşa sahip, 27 ülkede 130’dan fazla noktaya uçuş gerçekleştirecek bir şirket ortaya çıkacak.
Jet Blue söz edilen firmalara göre daha fazla maliyete sahip bir firma, herhangi bir birleşme durumunda sendikaların daha iyi sözleşmeye göre yeniden sözleşme istemesinden doğal bir şey yok. Bu durumda oluşacak şirketin maliyetleri artacak ve bilet fiyatlarını arttırmak zorunda kalacaklar. Bu tam anlamına ULC havayolu ile orta segment hava yolunun birleşmesi olacak. Ancak Frontier ve Spirit birleşmesinden tam anlamıyla bir ULCC çıkması muhtemel. Bu bağlamda Spirit ilk aşamada Jet Blue tarafından yapılan teklife sıcak yaklaşması. Bakalım gelecek neyi gösterecek?
B777X Tekrardan Gecikiyor
Boeing’de işler iyi gitmiyor. Şu anda şirket aynı anda birçok sorunlar boğuşuyor. KC-46 tanker projesinde gecikmeler, B787’deki kalite aksaklıkları ve son olarak B777x projesindeki gecikmeler. Boeing tam anlamıyla sorunlar ile kuşatılmış durumda. Şu anda Boeing neredeyse tüm enerjisini B737-10 uçağının sertifikasyonuna odaklamış durumda. 737-10 uçağı her ne kadar A321 XLR’a rakip olamasa da en azından Qatar havayollarının siparişinden sonra Airbus’ın birikmiş sipariş listesine girmek istemeyen firmalar için iyi alternatif oluşturabilir. Bu durumun farkında olan şirket şu anda tüm enerjisini bu uçağın sertifikasyonuna odaklamış durumda. Bu da salgın sebebiyle azalan geniş gövde marketine olan talepten dolayı B777X’in gecikmesine olanak tanıyor. Şu anda şirketlerin en son isteyeceği şeyler geniş gövde siparişler. Son gecikme ile bu uçakların teslimi 2025 olarak belirlendi. Normalde teslim edilmesi gereken tarihten tam beş sene gecikme ile uçakların teslimatı başlayacak. Tatbikî başka bir gecikme olmaz ise!
Endüstri Trendleri
CAPA, havacılık merkezi tarafından yayınlanan rapora göre nihayet havacılık normale dönüyor. Ancak tam normale dönüşün yakıt fiyatları ve Rusya-Ukrayna savaşının normalizasyonu ile mümkün olacağı dile getiriliyor. Merkez tarafından yapılan açıklamada karbon salınımının azaltılması (geçen haftanın konusu), dar gövde ile noktadan noktaya uçuşlar, düşük maliyetli havayolları, havayollarında dijitalleşme ve markete yeni girecek hava yolları havacılığın yakın çerçevede trendleri olacak.
Havacılık trendleri hakkında bu listeyi biraz konuşursak; karbon salınımını azaltmak için günümüzde sürdürülebilir havacıık yakıtı (SAF) ön plana çıkıyor. İş amaçlı ulaşım hala toparlanmadı, Amazon’un çevrim içi toplantılar sayesinde bir milyar doları aşkın seyahat masrafından tasarruf ettiği belirtiliyor. Bu sebeple havacılığın itici gücü kişisel seyahatler ve bu noktada maliyet azaltılması yolcunun baktığı en önemli etken. Dar gövde uçuşları ve düşük maliyetli hava yolları yolcuların yeni trendi. Bu firmaların toplam pastadan aldığı pay 2011 yılında %27.5 iken 2020’de %35.1’e yükseldiği görüşüyor. Havacılık toparlanma içerisinde ancak hala çok fazla uçak yerde yatıyor. Piyasaya basılan paralar ile ortada para bolluğu da var. Firmaların slot imkanları da var bu sayede birçok yeni firma piyasaya giriş için beklemede. Geçtiğimiz 4-5 ay incelenirse birçok hava yolu firması kurulduğunu görebiliriz.
Havacılıkta Amerika Dominasyonu!
2021 yılı havacılık açısından ABD’de çok parlak geçti. Ekonomik olarak küçüleceği konuşulan Amerika’nın havacılığı bu durumdan nasıl etkilenir bilinmez ama 2021 yılı havacılık açısından Amerika’da muhteşemdi! Talep incelendiğinde (RPK) 2021 yılının en iyi hava yolları listesinin tepesinde dört Amerikan firması oturuyor. American, Delta, United ve Southwest listenin ilk dört sırasını paylaşıyor. Geçen senenin birincisi China Southern ise bu sene listede beşinci sırada. THY ise listeye 11 sıradan giriş yapıyor. Listenin tamamını aşağıdan bulabilirsiniz.
Sizin havacılık trendleri hakkında görüşleriniz nelerdir? Görüşlerinizi benimle paylaşırsanız sevinirim. Geçen haftaki yazıma buradan erişebilirsiniz. Benimle sosyal medya hesaplarımdan veya iletişim bölümünden irtibata geçebilirsiniz. Yazılarımı ayrıca Medium ortamı üzerinden de yayınlıyorum. Beni oradan da takip ederseniz sevinirim. Haftaya görüşmek üzere
Dr. Caner ACARBAY