Bu hafta yazıma pilotluktan devam ediyorum. Öncesinde de belirttiğim gibi salgının etkisi her geçen gün azalıyor. Uçuş sayıları normale dönüyor. Ancak uçuş sayıları ile orantılı olarak tecrübeli pilot sayısındaki artış eş zamanlı gitmiyor. Birçok şirket uçuş sayılarındaki artış ve filolarındaki genişlemeden sonra doğal olarak uçakları uçuracak pilota, bakımdan sorumlu mühendise ihtiyaç duydu. Yakın zamanda Pilot aranıyor cümlesini çok duyacağız.
Pilot ve bakım mühendisinin yetiştirmek ve tecrübelendirmek uzun soluklu bir iştir. Bu sebeple şirketler yatırımlarını yaparken bu faktörü göz önünde bulundururlar. Bu hafta gelin hep beraber Türk Sivil Havacılığının pilotaj açısından önümüzdeki 1-2 yılının röntgenini çekelim.
Bildiğiniz üzere ucube transfer yasağı yaz sezonu için devrede olacak. Hayatımda böyle anlamsız, böyle mantıksız bir karar görmedim. Otorite illaki bir yasak koyacaksa mesela bilet tavan ücreti koyduğu gibi maaş taban ücreti koysun veya ne bileyim FTL için çalışma grubu oluştursun bilim ışığında FTL’in aksayan yönlerini iyileştirilsin. Yapılacak o kadar çok iş var ki böyle saçma kurallar nedeniyle önemli konulara odaklanamıyoruz.
Türkiye havacılığı yaz sezonuna tam gaz hazırlanıyor.
Pilotaj açısından Onur Air ve Atlas Global’in operasyonlarını durdurmasıyla piyasada iş bulamayan birçok meslektaşımız vardı. Bu kaptanlarımızın birçoğunun Airbus tipinde binlerce saat uçuş tecrübesi vardı. Bu kaptanlarımızın birçoğu iş buldu veya bulmak üzere. Pegasus Havayollarının Airbus Neo ailesine geçiş yapmasından sonra THY, Pegasus, Freebird; Airbus uçaklarını aktif olarak kullanan hava yolları olarak ön plana çıkıyor. Bu sebeple ülkemizde tecrübeli Airbus pilotu bulma konusunda bu şirketlerimizin sıkıntı yaşayacağını zannetmiyorum. İşin Boeing tarafı ise biraz daha karmaşık.
THY, Corendon, Sun Express ve kısmen Pegasus Boeing uçaklarını uzun vadede kullanacaklar. Sözünü ettiğimiz firmalar salgın sürecini bir şekilde atlattı. Ellerindeki pilotları da tutmayı başardı dilebiliriz. Bu noktada tecrübeli Boeing pilotu bulmak bu firmalar için daha zor. Çünkü açıkta olan tecrübeli Boeing pilotu çok fazla yok. Bu sebeple iki seçenek göze çarpıyor. Ya şirketler arasında transfer olacak (yasak bitince) ya da yurt dışından pilot almak gerekecek. Her iki seçenekte de havayolları kesenin ağzını açmak zorunda kalacak. Önümüzdeki güz döneminde 2023 yazı için çetin bir pilot kapma yarışının olmasını bekliyorum.
Pegasus ve Ayjet Arasında İş Garantili Pilotluk Eğitimi Anlaşması
Böyle bir anlaşma ortaya çıkıyorsa Pegasus’un önümüzdeki yıllarda pilot açığını öngörmesindendir. Eğitimin toplam ücreti web sitelerinde 110.000 Euro olarak belirtiliyor. Ancak bu fiyata tip eğitimi dahil mi değil mi bilemiyorum. Eğer Tip ücreti dahilse fiyatta bir aşırılık gözükmüyor. Eğer maddi gücünüz bunu karşılamaya yetiyorsa güzel bir program. Değerlendirilebilir. Bu durumda oklar THY’ye çevriliyor. Kendileri akademi pilotlarına 140.000 Euroluk fatura çıkarıyorlar. Hepimiz biliyoruz ki 140.000 Euro eğitim gideri için çok ama çok fazla.
Pegasus ve Ayjet’i eleştireceğim konular elbette var. Mülakatlara giriş sürecinde bile adaylardan para istemek çok ama çok yanlış. Airline Haber sitesinden aldığım bilgiler doğruysa mülakat aşamalarında istenen ücret şu şekilde;
- İngilizce Sınavı (ITEP) – 45 EUR
- Genel Yetenek ve Psikometrik Değerlendirme (SKYTEST) – 50 EUR
- Simülatör (FNPT-II) Uçuş Değerlendirmesi – 350 EUR
445 Euro bugünkü kurdan 7050 lira yapıyor. FNPT II simülatörü için 350 Euro istemek?
Diyecek bir şey bulamıyorum. ULC kategorisinde de olsanız bunun yapılması profesyonel değil. İlk başta potansiyel çalışanlarınıza bu şekilde davranırsanız gün gelince onlar sizden kaçar. Mülakatta son aşamada elendiğinizde cebinizden 7000 lira gitmiş oluyor. 100 kişi sadece bu şekilde elense 700.000 TL kimin cebine ne amaçla gidecek?
Maliyet hesaplarını bir yere kadar anlıyorum. Ancak profesyonellikle maliyet arasındaki ince çizginin aşılması durumunda çalışanların size olan saygısını maalesef yitiriyorsunuz. Peki bunlar bizim şirketlerimiz için önemli mi? Ne yazık ki değil.
Gelin size kendi örneğimi vereyim. Şu anda çalıştığım şirkete mülakata gelirken Business sınıfında seyahat ettim, mülakata ertesi gün hemen girmeyeyim dinlenip girebileyim diye bir gün fazladan otelde kaldım. Kimse simülatör ücreti istemedi. Demek istediğim şu ki gelecekti potansiyel çalışanlarınıza değer verirseniz onlar da size değer verir.
Pilot Aranıyor!
Gelin yakın zamanda pilot arayan firmalara bakalım: THY, Pegasus, ACT, Freebird, Corendon bunlara ek olarak yeni kurulacak firmaların arayışlarını da ekleyebiliriz. Air Anka, Southwind ve Mavi Gök Havacılık kurulma aşamasında olan şirketler. Bunlardan Air Anka, izmir merkezli kargo taşımacılığını hedeflerken diğer iki firma Rus turistlerin ülkemize getirilmesi için kurulacak şirketlerin başında geliyor. Bu şirketlerin filoları küçük olacak. O yüzden çok fazla pilot ihtiyacı yaşayacaklarını zannetmiyorum. Yaz sezonu başladı. Bu yüzden iki charter şirketinin bir an önce operasyonlara başlaması gerekiyor. Air Anka hakkında çok fazla bilgiye ulaşamadım. O sebeple buradaki pilot ihtiyacının ne derece de yakın olacağını bilemiyorum.
Bu yaz ve güz dönemi pilotlar açısından güzel geçecek. Temennim ve beklentim bu yaz sonu itibari ile ülkemizde tecrübeli işsiz pilotun kalmaması yönünde. Ancak aynısını tecrübesiz pilotlarımız için söyleyemiyorum.
Kış sezonları havayolları için yaza hazırlık niteliğindedir. 2023 yaz programındaki artışları hesaplayacak şirketler kış sezonunda yaz için ihtiyaçlarını karşılamalılar. Bu sebeple deneyimi olmayan pilot meslektaşlarımın önümüzdeki güz döneminden itibaren şirketlere katılmaya başlamasını bekliyorum. Umarım süreç benim beklediğimden de hızlı olur.
Son Haftaların Güzel Haberleri
- THY yönetim kurulunun akademi pilot borçlarını düşürmek/sabitlemek için görüş alışverişinde bulunması.
- TALPA’nın bu yönde yapmış olduğu çalışmalar ve sorumluluk alması
- Pilot alımlarının artması
- Birçok yerli firmamızda kaptanlığa terfi işlemlerinin son sürat devam etmesi
- Şirketlerin uçuş sayısı ve doluluk oranlarındaki büyük artış
Yaz sezonundaki Belirsizlikler
Yaz sezonu havacılıkta geçmiş yılların yaralarını sarabilecek mi? Bekleyip göreceğiz. Çevremizde gerçekleşen birçok negatif politik durum havacılığı derinden etkiliyor. Avrupa’dan ne kadar turist çekebileceğiz, Rusya-Ukrayna savaşının gidişatı ne olacak? Rusya’dan Suriye’ye giden sivil ve askeri trafiklere hava sahamızı kapatmamızın bir etkisi olur mu? Pandemi de yeni bir varyant çıkar mı? Peki her şey olumlu giderse, şirketler aşırı talep artışına reaksiyon alabilecekler mi? Yeteri personelleri var mı? Mayıs ayı geliyor ve cevapsız birçok soru bulunuyor. Bekleyip göreceğiz…
Bu haftalık bu kadar. Siz Türkiye’de pilot işe alımları hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce önümüzdeki yıl pilot açığı oluşacak mı? Sizce kısa vadede pilot aranıyor mu? Yoksa bu alımlar şirketlerin geleceğe yatırımı mı? Bu konu hakkında görüşlerinizi benimle paylaşırsanız sevinirim. Geçen haftaki yazıma buradan erişebilirsiniz. Benimle sosyal medya hesaplarımdan veya iletişim bölümünden irtibata geçebilirsiniz. Yazılarımı ayrıca Medium ortamı üzerinden de yayınlıyorum. Beni oradan da takip ederseniz sevinirim. Haftaya görüşmek üzere.
Dr. Caner ACARBAY
5 Yorumlar