Türkiye’de Pilot Olmanın Zorluğu

Bu hafta Türkiye’de pilot olmanın zorluğu hakkında konuşacağız. Bu satırları bir pilot olarak yazıyorum. Tamamen kendi objektif görüşlerimi sizinle paylaşıyor olacağım. Pilotluk birçok kişi için gözde bir meslek. Kimisi yüksek maaşı kimisi ise çocukluk hayalini gerçekleştirmek için türlü sıkıntılara katlanarak pilot oluyor. Ancak birçok pilot uzun süren eğitim serüvenin sonucunda da iyi çalışma şartlarına sahip olmadığı için yaptığı işten memnun olmuyor ancak GÖRECE olarak yüksek maaş kazandığını düşündüğünden de bir ömür dert yanıyor. Pilot olmanın zorluğu altında kültürel/sosyolojik sıkıntılar yatıyor. Ülkenin ekonomik gerçekleri yatıyor. İsterseniz çok vakit kaybetmeden madde madde Türkiye’de pilot olmanın zorlukları ve sıkıntılarına değinelim.

Sosyal Medya Linç Kampanyaları

Sıkıntılara yeni jenerasyondan başlıyorum. Sosyal medyanın hayatımıza kazandırdığı birçok avantaj bulunmaktadır. Ancak maalesef söylemeliyim ki sosyal medya gerçek bir ortam olmadığı için birçok sahte her işin uzmanını da hayatımıza kazandırdı. Hayatında iki kitap okumamış biri ülkenin dış politikası hakkında yorum yapabiliyor. Ya da ne bileyim trol ordusu mensupları bilinçli bir şekilde belli bir hedef grubunu linçleyebiliyorlar. Bunun sonucunda özellikle havacılık ve doktorluk alanını hedef alan nefret söylemleri ile bizzat karşılaşabiliyoruz. İngilizce selam veremeyecek kişiler çok rahat 1 haftada pilot olup uçak uçurabileceğini düşünüyor. Cehaleti ile kalmayıp bunu herkese paylaşıyor ve bunda da bir yanlış görmüyor. Bu kişilere nasıl pilot olmanın zorluğu hakkında konuşabilirsiniz ki?

Ülkece eğitim seviyemizin serbest dalışa geçmesinden ötürü bireylerin birbirlerine, mesleklere, kişilere bir saygısı kalmadı maalesef. Gerçek hayatta bir başarısı olmayan bireylerin veya sadece kendini tatmin etmek isteyenlerin sorgusuz bir şekilde herkese salladığı bir sosyal medya maalesef tüm gerçekleri ile karşımızda. Peki bunun Havacılık ile ne ilgisi var? Sosyal medyada pilotlar hakkında sürekli ne var ki, ne iş yapıyorlar? Bu kadar kazanmayı hakkedecek ne yapıyorlar? Otopilot ile ben de uçarım. Hepsi ukala vb. binlerce saçma sapan yorumlar görebilirsiniz. Bu da ister istemez pilotları bastırıyor. Toplum üzerinde pilotlara sen çok maaş alıyorsun haa diyerek aba altından sopa gösterme kavramı yıllardır var. Bu da zaten çekingen olan pilotları daha da çekingen yapıyor.  

Türkiye’de Mesleki Sendikalaşmanın Olmayışı

Türkiye’de artık sendikacılık diye bir kavram kalmadı. Sendikalar tamamen hükümetin, iş adamlarının veya siyasi grupların çerçevesinde örgütlendiği için temel amaçlarından saptılar. Buna ek olarak yasal çerçevelerde ülkemizde mesleki sendikaların kurulması mümkün değil. Bunun yerine iş kolu alanında sendikalar kuruluyor. İşte bu sebeple iş yaşamımızda haklarımız gelişmiyor. Avrupa’da, ABD’de olduğu gibi pilotlar, kabin ekibi, hava trafik kontrolleri vb. meslekler kendi sendikalarını kuramıyorlar. Türkiye’de havacılık, taşımacılık iş kolunda faaliyet gösterdiği için kurulan bütün sendikalar da taşımacılık alanında faaliyet göstermektedir. Pilotlar haklarını kamyon şoförleri ile aynı sendikada arıyorlar. Ya da kabin ekibinin sorunları ile servis şoförlerinin sorunlarına bakan sendika aynı.

Türkiye’de sendikacılık bittiğinden toplu iş sözleşmeleri ile çalışma şartlarının iyileşmesini beklemek en büyük hayal tüccarlığı olmuş durumda. Sendikalar artık zam artışından bir nebze olsun ekstra maaş koparmaya çalışan kurumlar oldu. Bunun neticesinde sistematik olarak çalışanlar hak kayıpları yaşıyorlar. Pilotlukta da bu şekilde maalesef. Yoğun çalışma, çalışma limitlerinin hedef olarak uygulanması, çok kötü bitkinlik yönetimi uygulaması gibi durumlara yetkili sendikalar çözüm üretmiyor/üretemiyorlar.

Unutmamak gerekir ki sendikacılık konusunda dert yanıyoruz ancak kaç firmamız da sendika var? THY dışındaki firmalarda sendika yok. Hoş, olsa ne olacak? Mevut düzende sendikalı-sendikasız kavramı kalmadı. Avrupa’da, ABD’de bu böyle mi? Bakın bakalım pilotların hakları nasıl korunuyor? Maalesef bunun ülkemizde olması çok ama çok zor. Bunun nedenini bir sonraki kısımda işleyeceğiz.

Gelir Durumu ve Ülke Ekonomisi

Pilotların maaşları ülke durumuna kıyasla iyi olmasından dolayı ülkemizde sistematik olarak pilotlar bastırılıyor. Hayat mücadelesi ile ortalama üstü maaş alan pilotlar seslerini çıkaramıyor. Burada kendi meslektaşlarımı da eleştirmek istiyorum. Türkiye’de uçarken herkes kokpitte ağlanıyordu. Ancak bunları dillendirmeye gelince maalesef ülkemizdeki pilotların hak araması çok ama çok az. Bunun altında ekonomik koşullar var. Bunlar anlaşılabilir şeyler. Eğer asgari ücret kazanıyorsanız işinizden memnun değilseniz istifa etmeniz mi daha kolay yoksa ayda 50,000 TL kazanıyorsanız istifa etmeniz daha kolay? Burada demek istediğim istifa etmek değil. Anlatmaya çalıştığım görece olarak iyi maaş kazanıyorsanız mutsuzsanız bile işinize devam ediyorsunuz. Değiştirmeye çalışmıyorsunuz. Ülkedeki orta direğin en temel sorunu da bu. Ülke ekonomisi o kadar kötüye gitti ki hak arayacağımıza halimize şükreder olduk. Herkes herkesin maaşına göz dikti. Doktor bu kadar alıyor, beğenmezse bıraksın. Pilot bu maaşı beğenmiyor. Adamlar ukala vb. sosyal medya yorumları ister istemez bireyleri bastırdı. Meslekler, yetkinliklere göre değil de maaşlara göre konuşulmaya başlandı.

Burada birçok kişi tarafından eleştirmeye göze alarak diyorum ki PİLOTLAR ÇOK PARA KAZANMIYOR. Diğer meslek grupları çok ama çok az kazanıyorlar. Keşke herkes hakkettiği değeri görse ve hak ettikleri maaşları alabilse. 2000’li yılların başında ikinci pilotun maaşı 10,000 dolar civarındayken günümüzde kaç para? Bir pilotun ikinci pilot zamanında kaptan olmasına göre daha fazla (dolar cinsinden) maaş kazanmasına ne diyorsunuz? Ülkedeki enflasyondan dolayı maaşların yükselmesi maalesef alım gücümüzü korumakla kalmıyor aksine düşürüyor.

Salgın sırasında Türkiye’de birçok pilot işsiz kaldı ve şirketler bu durumu kullanmaktan çekinmedi. Aklım bir türlü almıyor. Bir pilotun işler iyi değil derken maaşının yarıya düşürülmesine rağmen mesai parası alacak kadar fazla uçması nasıl açıklanır? Bir türlü aklım hayalim almıyor.

Zorlu Çalışma Şartları

Türkiye’de pilot olmanın zorluğunu yurt dışına çıkınca anladım. Maalesef FTL, Türkiye’de ki çalışma şartlarına uymuyor. Avrupa’da birçok meydan gece kapalı. Pilotlar gece git-gel yapıp üstüne sabah uçmaya devam edecek şekilde çalışmıyorlar. Veya bir pilot Londra-İstanbul git gel üzerine Londra-Berlin git gel yapmıyor. Ama anlattıklarımın hepsini Türk pilotlar yapıyor. Bu da pilotları çok yorucu şartlar altında çalışmasına sebebiyet veriyor. Gece uçuşları, çok sektörlü uçuşlar, verilmesi gereken minimum boş günlerin üzerine boş gün verilmemesi vb. durumlar iş yükünün kümülatif olarak artmasına sebep oluyor. Ülkemizde pilot olarak uçarken kaç tane bitkinlik raporu yazdığımı hatırlamıyorum.

Bu tür problemlerin üzerinden gelinmesi için daha fazla pilot istihdam edilmesi gerekir. Mevcutta 100 pilot ile işi döndürmek gerekiyorken 90 pilot ile hallederiz mantığına SHGM’nin en başta izin vermemesi gerekir. Ülkemizde şirketlerin pilotların çalışma şartlarını iyileştirici önlemleri alması gerekiyor. Bunun uçuş emniyeti açısından meyvelerini uzun vadede yiyeceğiz.

Aslında daha çok yazacak şey var ama bu konuyu burada bitirmek istiyorum.

Maalesef Türkiye’de pilot olmak kolay değil. Ülkemizde pilotlar çok yoğun çalışma şartları altında neredeyse imkansızı başarıyorlar. Bunun karşılığında hakkettiği yaşam koşullarına sahip değiller. Sorunların çözümü de kolay değil. Bu tür sorunlarla mücadele eden pilotlar sindirildi. Bunu gören diğer pilotlar ise sessizleştirildi. Durum ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksine geldi. Ben de bu diyardan gittim. Yurt dışına çalışmaya başlayınca bazı şeylerin farkına vardım. Ancak herkesin durumu benim gibi değil. Yurt dışına gitmek kolay yol. Önemli olan, bazı şeyleri değiştirmemiz gerçeği.

Ülkece havacılıkta hızlı büyüyoruz. Bu büyümenin emniyetli olması gerekiyor. Herkesin gördüğü gibi havacılıkta emniyet karnemiz iyi değil. Aksine çok kötü. Değişmesi gereken çok şey var. Pilotlar da operasyonun en önemli parçalarından biri. Operasyonun yöneticisi. Açık ara diyorum havacılığın gelişmiş olduğu ülkeler incelenirse Türkiye’nin çalışma şartları en kötü olan ülkelerin başında geldiği kolayca görülebilir. Bunun için ülkece üzerimize düşenleri yapmamız gerekiyor.

Bu haftalık bu kadar. Siz Türkiye’de pilot olmanın zorluğu hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizin gördüğün aksak noktalar var mı? Bu konu hakkında görüşlerinizi benimle paylaşırsanız sevinirim. Geçen haftaki yazıma buradan erişebilirsiniz. Benimle sosyal medya hesaplarımdan veya iletişim bölümünden irtibata geçebilirsiniz. Yazılarımı ayrıca Medium ortamı üzerinden de yayınlıyorum. Beni oradan da takip ederseniz sevinirim. Haftaya görüşmek üzere.

Dr. Caner ACARBAY