ABD çok büyük bir alana yayıldığından havacılık, ulaşım sektöründe en çok tercih edilen yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Havacılığın her türlü alanını (bölgesel, sportif, genel vb.) ABD’de aktif bir şekilde görebiliyoruz. Bu yüzden Amerika’da havacılık çok gelişmiş durumdadır. ABD Havacılığı, dünya havacılığından pastadaki en büyük payı almaktadır. Ancak hiç düşündünüz mü bu pastadaki pay kaç şirket arasında paylaşılıyor? Size Avrupa’da kaç büyük havayolu var desem? Peki ABD’de kaç büyük havayolu var desem? İlk tahminim Avrupa’da daha fazla şirket sayabileceğiniz. Peki bu neden böyle? ABD deyince aklımıza neden American, Delta, United, Southwest, Alaska ve Jetblue dışında pek bir şey gelmiyor? Bence bunun sebebi yüksek rekabet ortamında şirketlerin daha verimli olabilmeleri ve diğer rakipleri ile yarışabilmeleri adına sürekli birleşmeleridir. Bu haftaki yazımızın konusu Frontier-Spirit birleşmesi olacak. Hazır mısınız? Hadi o zaman başlayalım?
Bir önceki paragrafta da dediğim gibi ABD’de havacılık tarihine bakarsınız birçok havayolu birleşmesi (merge) görebilirsiniz. Geriye dönük olarak bakarsak son büyük firma birleşmeleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- United / Express Jet (2019)
- Alaska / Virgin America (2016)
- FedEx / TNT Express (2016)
- Atlas Air / Southern Air (2016)
- American Airlines / US Airways (2013)
- Southwest / AirTrans Airways (2011)
Havayolları birleşmeye gittiklerinde maliyetleri minimize ederken bir yandan operasyonlarını optimize edebiliyorlar. Daha fazla rotada rekabetçi yaklaşım gösterebiliyorlar. Bu sebeple sektöre birleşmeler adeta bir satranç oyununu andırıyor. Şu anda ABD’de mil başına yolcu taşıma kapasitesi (ASM)’ne göre en büyük şirketler şu şekildedir:
- American Airlines
- Delta Air lines
- United Airlines
- Southwest Airlines
- Alaska Airlines
- Jetblue Airlines
- Frontier
- Spirit
Listedeki en büyük dört şirkete baktığımızda daha önce başka şirketler ile birleştiği görülebilir. Bu haftaki konumuz da Frontier ve Spirit birleşmesi üzerine olacak. Hali hazırda 7 ve 8. Sırada bulunan iki havayolunun birleşmesine ABD otoritelerinden yeşil ışık çıkarsa birleşme sonrası oluşacak yeni şirket Alaska ve Jetblue havayollarını geride bırakarak 5. Sıraya yükselecek.
Frontier ve Spirit birleşmesi ile 10.000’den fazla çalışana sahip günlük 1000’den fazla uçuş gerçekleştiren yıllık 5.3 milyar dolar gelir elde edebilecek bir şirketin ortaya çıkması beklenmektedir. Bilindiği üzere Frontier uçuşlarını ABD’nin batısına yoğunlaştırmışken, Spirit ise doğu kıyısında operasyonlarına yoğunlaşmış bir havayolu olarak gözümüze çarpıyor. Eğer bu iki şirket birleşebilirse uçuş ağını büyük ölçüde arttıracaktır. İki şirketin tamamen Airbus filosuna sahip olması ise birleşme sırasında büyük avantaj yaratacaktır. Bu sayede bakım operasyonlarını minimize etmek mümkündür. Şu anki durum incelendiğinde Frontier-Spirit birleşmesi sonrasında ortaya çıkacak şirkettin toplamda 284 uçağı olacak. 2026 yılında bu sayının 493’e ulaşması beklenmekte. Şu anda birleşme ile ilgili olarak kesin detaylara sahip değiliz. Şirketler birleştiğinde isim ne olacak? Şirketin genel merkezi neresi olacak? Bu soruların cevaplarını bilmiyoruz. Cevabını bilmediğimiz bir diğer soru da acaba ABD’de yetkililer bu birleşmeyi onaylayacaklar mı?
Frontier-Spirit birleşmesi onaylanırsa yeni şirketin Amerika’da havacılık pastasından %7.5 pay alması bekleniyor. Ayrıca bu sayede maliyetlerin kısılarak yeni şirkette bilet fiyatlarında da azaltılabileceği belirtilmekte.
Birleşmeler yolcular için ucuz bilet ve geniş uçuş ağı gibi konularda avantaj sağladığı gibi bazı durumlarda negatif sonuçlar yaratabiliyor. Öncelikli olarak iki şirket çalışma modelindeki farklılıklar veya çalışanlarından beklentiler hizmet kalitesini düşürebilmektedir.
Birleşmeler sonucunda geride kalan ufak şirketler büyük tehlike altına girmektedir. Eğer bu şirketler daha fazla dayanamayıp iflas eder veya kapanırlarsa o şirketin operasyon yaptığı rotalarda uçuşlarda ortadan kalkabilir. Bu da birçok yolcuyu ortada bırakabilir. Bu durum özellikle bölgesel rotalarda uçuş yapan firmaları ve yolcuları olumsuz etkileyebilmektedir. Ayrıca bazı durumlarda iki şirketin daha önce hizmet verdiği ortak rotalarda birleşme sonrası azaltmaya gidilebilmektedir. Birleşme sonrası slot hakkı kısıtlanan şirketler belli rotalarda uçuş sayısını azaltabilmektedir. Örnek olarak Orlando ve Las Vegas, Frontier ve Spirit içinde önemli bir merkez. Eğer birleşme onaylanırsa bakalım bu şirketler Orlando ve Las Vegas’a olan toplam uçuş sayısını azaltacaklar mı? Bu sorunun cevabını bilmiyoruz. Bekleyip göreceğiz.
Sizler hava yollarının birleşmeleri hakkında neler düşünüyorsunuz? Ülkemizde pek görmediğimiz birleşmeler hakkında yorumlarınız neler? Sizce birleşmeler havacılık açısından iyi sonuçlar veriyor mu? Benimle görüşlerinizi benimle paylaşırsanız sevinirim.
Bu haftalık bu kadar. Önümüzdeki hafta yine yoğun içeriklerle karşınızda olacağım. Geçen haftaki yazıma buradan erişebilirsiniz. Benimle sosyal medya hesaplarımdan veya iletişim bölümünden irtibata geçebilirsiniz. Haftaya görüşmek üzere.
Dr. Caner ACARBAY