Merhaba, Türkiye’de Havayolu Pilotluğu Eğitim Sistemi hakkında konuşacağız, hadi başlayalım!
Küreselleşen dünya ile birlikte artan yolcu trafiği beraberinde havayolu şirketlerinin var olan kapasitelerini arttırmasını zorunlu kılmıştır. Artan trafiği karşılayabilmek için daha fazla uçak ve buna bağlı olarak pilot ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. 2012 yılında Boeing tarafından yayınlanan “Pilot & Technician Outlook” dokümanına göre önümüzdeki 20 yıllık sürede ihtiyaç duyulacak yeni pilot sayısı 460.000’dir [1]. Bu süreçte en fazla pilot ihtiyacına sahip olacak bölge 185.600 yeni pilot ile Asya Pasifik ülkeleridir. Asya Pasifik ülkelerini takiben Avrupa 20 yıl içinde 100.900 yeni pilota ihtiyaç duyacaktır.
Avrupa hava trafiğinde artış verileri incelendiğinde en büyük artışın Türkiye’de gerçekleştiği görülmektedir. “ACI EUROPE Havaalanı Trafik Raporu – Mart/İlk Çeyrek” verilerine göre grup 1 kategorisinde İstanbul Atatürk Havalimanı %23.8, grup 2 kategorisinde ise İstanbul Sabiha Gökçen Havaalanı %18.2 artış göstererek havaalanı trafik artışında gruplarında ilk sırayı almışlardır [2]. Benzer şekilde DHMI tarafından yayınlanan “Türkiye Geneli Havalimanları Uçak Yolcu Ve Yük Trafiği İstatistikleri (2003-2012) ve Tahminleri (2013-2016)” verilerine göre bir önceki yıllara göre 2013 yılında %16.2. 2014 yılında %13, 2015 yılında %10 ve 2016 yılında %9 artış beklenmektedir [3]. SHGM 2012 yılı verilerine göre ülkemizde havayolu işletmelerinin sahip olduğu toplam uçak sayısı 372 iken 2023 yılında bu sayının 750 olması beklenmektedir. Bu büyüme beraberinde her yıl ortalama 400 yeni pilot ihtiyacını doğurmaktadır. Bu kapsamda mevcut uçuş eğitim organizasyonlarına büyük iş düşmektedir. Uçuş eğitim organizasyonları pilot yetiştirme sürecinde kendi stratejileri doğrultusunda mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde değişik uçuş eğitim yöntemleri uygulayabilmektedir.
Türkiye’de Havayolu Pilotluğu Eğitim Sistemi, Uçuş Eğitim Organizasyon (UEO)’ ları tarafından ATP(A) Entegre Pilot Eğitimi ve Modüler ATP(A) Teorik Kredisinde, ME CPL/IR (A) Eğitimi olmak üzere iki farklı yöntemle verilebilmektedir. Yapılan eğitimler Ulaştırma Habercilik ve Denizcilik Bakanlığına (UBAK) bağlı olan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından yayınlanan “Uçak Pilotu Lisans Yönetmeliği SHY-1” çerçevesinde yürütülmektedir.
ATP(A) Entegre Pilot Eğitimi
Entegre havayolu nakliye pilotu kursunun amacı, pilotları ticari hava taşımacılığındaki çok pilotlu, çok motorlu uçaklarda ikinci pilot olarak görev yapabilecek düzeyde eğitmek ve CPL(A)/IR(A) alabilmelerini sağlamaktır. Entegre havayolu nakliye pilotu kursu; ATPL(A) bilgi düzeyine yönelik teorik bilgi eğitimini, görerek ve aletli uçuş eğitimini ve birden fazla pilotlu uçakların operasyonuna yönelik MCC eğitimini kapsar[4]. Kurs süresi en az 12 en fazla 36 aydır. Onaylı kursun bütün safhaları ara verilmeden tamamlanmalıdır. Bu kapsamda yapılacak olan eğitimlerde teorik eğitimin 550 saat olması gerekmektedir.
Entegre pilot eğitiminde minimum uçuş eğitiminin 210 saat olması gerekmektedir. Bu sürenin 15 saati MCC uçuşu olmalıdır. Geriye kalan eğitimin 95 saatlik kısmı öğretmen pilot ile yapılmalıdır. Buna ek olarak kursiyer, toplam uçuş eğitiminin 50 saatini görerek uçuş (VFR) ve 50 saatini alet uçuş eğitimi ile toplamda 100 saat uçuştan sorumlu öğrenci pilot (PIC) olarak uçmalıdır. Benzer şekilde eğitimin 5 saatlik kısmı gece uçuşu olmalıdır ve toplamda 115 saat aletli uçuş gerçekleştirilmelidir.
Modüler ATP(A) Teorik Kredisinde ME CPL/IR(A) Eğitimi
Modüler olarak uygulanan pilot eğitimi yönteminde adaylara sırasıyla,
- Hususi Pilot Lisansı (PPL) verilmesi,
- Ticari Pilot Lisansı (CPL) veya Tek Motor Alet Yetkisi eğitiminin verilmesi için gerekli pilot tecrübesine ulaştırmak amaçlı yapılan şahsi uçuşlar,
- Modüler ATP(A) Teorik Bilgi Eğitimi,
- Tek motorlu uçakta, ticari pilot ve alet yetkisi uçuş eğitimi IR(A),
- Çok motor sınıf ve çok motor alet eğitimi
Olmak üzere 5 aşamada verilmektedir.
Hususi Pilot Eğitimi (PPL)
Hususi pilot lisansına sahip bir pilot, ticari olmayan bir uçuşta, herhangi bir gelir elde etmeksizin, sorumlu pilot veya ikinci pilot olarak uçma hakkını kazanmaktadır. Uçuş eğitimi 45 saattir. Bu sürenin en çok 5 saati BITD’de, FNPT’de veya uçuş simülatöründe tamamlanabilmektedir. 45 saatlik eğitimin 25 saati çift kumanda, 10 saati denetim altında yalnız uçuş (SPIC) olmalıdır. Yalnız uçuşun 5 saati seyrüsefer uçuşu olacak şekilde ve bu uçuşlardan en az birisinin aralarında en az 270 km bulunan iki havaalanı arasında seyrüsefer uçuşu şeklinde olmalıdır. Gece şartlarında lisans imtiyazına sahip olunabilmesi için en az 5 saat gece uçuşu gerçekleştirilmelidir. Bu süre, en az 1 saat seyrüsefer uçuş eğitimi ve yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş içeren 3 saat çift kumanda eğitimini kapsamalıdır[5].
Modüler ATPL(A) Teorik Bilgi Eğitimi
Modüler ATPL(A) teorik bilgi kursunun amacı entegre kurslarda teorik bilgi eğitimi almamış adayların ATPL(A) düzeyinde teorik bilgi seviyesine ulaşmalarını sağlamaktır. Bu kursa dâhil olabilmek için kursiyerin en az Hususi Pilot Lisansına (PPL) sahip olmalıdır. Bu teorik eğitim 650 saat (1 saat=60 dakika eğitim) olarak yetkili bir Uçuş Eğitim Organizasyonundan alınması gerekmektedir. Kurs 18 ay içinde tamamlanmalıdır.
Aletli Uçuş Eğitimi IR(A)
Tek motorlu uçakta aletli uçuş eğitimi en az 50 saattir. SHGM’nin onaylaması halinde bu eğitimin 20 saate kadarı FNPT I veya 35 saate kadarı uçuş simülatörü veya FNPT II ile olabilmektedir. Aletli uçuş yetkisi bu talimatta yazılı olan gerekli şartlar sağlandığında pilotların aletli uçuş koşullarında aletli uçuş kurallarına uygun olarak uçmalarını sağlamak üzere lisanslarında tanınacak olan bir yetkidir. PPL lisansına sahip kişinin IR eğitimi alması için minimum sorumlu pilot olarak uçulmuş 50 saat seyrüsefer uçuşu tecrübesine sahip olması istenmektedir[6].
Ticari Pilot Lisansı CPL(A)
Ticari pilot olarak görev almak isteyen kursiyer;
- PPL(A) sahibiyse
- Ticari hava taşımacılığı yapman herhangi bir uçakta pilot veya ikinci pilot ise,
- Tek pilota sertifikalı bir uçakta sorumlu pilot
- Ticari hava taşımacılığı yapan bir uçakta ikinci pilot ise
Aldığı eğitim ve kurs programında sahip olduğu lisans ve yetki tipine göre imtiyaz kullanabilir. Aday CPL(A) eğitimi alabilmesi için adayın, entegre kurs süresince 150 saat veya modüler kurs süresince 200 saat uçuş süresini tamamlamış olması gerekmektedir [7]. Adayın CPL(A) eğitimine başlayabilmesi için belirtilen uçuşlar içinde 100 saat sorumlu pilot uçuş süresi ya da entegre uçuş eğitim kursu tamamlanmış ise 70 saat sorumlu pilot uçuş süresini tamamlamalıdır.
Çok Motor (ME) Eğitimi
Lisans tipinde kursiyer Öğretmen Pilot ile birlikte (ÇK) 6 saat sınıf uçuş eğitimi ve 5 saat IR yetkisi uçuş eğitimi ile birlikte 11 saat uçuş eğitimi yapmalıdır [8]. Bu lisans yetkisi sahibinin imtiyazları SHY-1 madde 66’da belirtilen tipteki ve sınıftaki uçakta pilotluk yapmaktır.
Bu yazımda Türkiye’de Havayolu Pilotluğu Eğitim Sistemi hakkında konuştuk. Diğer yazıma da buradan ulaşabilirsiniz. Görüşmek üzere.
KAYNAKÇA
[2] Airport Council International (2013), Airport traffic growth in Europe stalls during Q1, Brüksel, Belçika
[3] Devlet Hava Meydanları İşletmesi Müdürlüğü (2013). Türkiye Geneli Havalimanları Uçak Yolcu Ve Yük Trafiği İstatistikleri (2003-2012) ve Tahminleri (2013-2016), Ankara, Türkiye