Bu yazımda Geçmişten Günümüze Türk Havacılığı hakkında konuşacağız. İsterseniz geçelim.
İnsanlar kuşları gözlemlemeye başladığı günden itibaren onlardan etkilenmiş ve uçmak istemişlerdir. Uçmanın zorluğunu ve imkansızlığını anladıkça gökyüzüne olduğundan daha fazla bir anlam yüklemişlerdir. Bunların arasında tanrıların gökyüzünde yaşadıkları ve kimi güçlü olanlarının uçabilme yeteneğine sahip oldukları vardır. Örnek vermek gerekirse, eski Yunan mitolojisinde güneş tanrısı olan Surya’nın gökyüzünde yaşaması, diğer bir tanrı, ünlü bir spor giyim markasının da adını alan ,”Nike”ın uçabilme yeteneğine sahip bir zafer tanrıçası olduğu mitoloji kitaplarında belirtilmektedir. Buradan da anlaşılacağı gibi insanlar uçabilme yeteneğini bir güç simgesi, bir özgürlük simgesi olarak görmüş ve bunu hayatının birçok yerinde müzik, resim, yazı gibi sanatsal unsurlarla yorumlamıştır.
Özgürlüğüne düşkünlüğünü yıllardır savaştan savaşa koşarak gösteren ve iki bin yıl boyunca hiçbir ülkenin boyundurluğu altına girmeyerek kanıtlayan Türk toplumu özgürlüğün sembolü olarak saydığı havacılığa çoğu toplumdan önce ilgi duymuş ve araştırmalar yapmıştır. Bu araştırmalar 17.YY’da şekillenmeye başlamış ve günümüzde ise son sürat gelişmesini sürdürmektedir.
17. ve 19. Yüzyıllar Arası Türk Havacılığı
Gerçekte yaşadığımız topraklar üzerinde ilk uçma fikri 11 .yy’da El-Gevrehi adında Türk bilim adamının yaptığı kanatlarla uçmaya çalışması ile başlamış olarak görülse de 17.YY’a kadar çok fazla somut bilgiye erişilememektedir. 17.YY’da ise Lagari Hasan Çelebi, Sultan IV. Murat’ın kızı Kaya Sultan’ın doğduğu gece Sarayburnu’nda yapılan şenlikler sırasında, uçma hünerini gösteren ilk insandır. Evliya Çelebi’nin “Seyahatname”sinde anlatıldığına göre, Lagari Hasan Çelebi, kendi icadı olan 50 okka barut macunu ile dolu yedi kollu bir fişeğe biner ve ateşlenen fişekle gökyüzüne doğru fırlatılır. Fişeğin barutu bitince de kendi yaptığı kanatları açan Sinan Paşa, sarayı önünde yumuşak bir biçimde denize inmeyi başarır. Bu uçma sürecinde Çelebinin yaklaşık 30 saniye süre ile havada kaldığı ve 200-300 metre havalandığını düşünürsek, onu roketin atası olarak kabul etmek yanlış olmaz. (THY,2008)
Yine 17.yy’da yaşamış Hezarfen Ahmet Çelebi’de bir efsane olarak bugüne kadar ulaşmış kişiliği ile tarihimizin ilk uçan insanı olarak kabul edilir. Kendisinin bilime çok fazla ilgi duymasından ve yılmadan usanmadan birçok deneyi tekrar tekrar yapmasından dolayı halk ona bin fenli anlamına gelen “Hezarfen” sıfatı yakıştırmıştır. Hava akışlarını ve kuşları inceleyen Çelebi bir sabah Galata Kulesi’nden atlayıp rüzgârın etkisiyle uçarak halkın gözleri önünde Üsküdar’a inmeyi başarmıştır. (THY,2008)
Kişisek olarak havacılık denemelerinin ardından Osmanlı Devleti 10.09.1874 tarihinde 22 ülkenin katılımı ile kurulan GPU (General Postal Union) ‘ya üye olarak ileriki yıllarda uçaklarla gerçekleşecek uluslararası posta dağıtımı konusunda farkında olmadan kendine zemin hazırlıyordu. (Kocaeli SHYO,2009)
19. ve 20. Yüzyıllar Arası Türk Havacılığı
Dünya’da uçaklar ilk kez askeri olarak Osmanlı devletine kullanılmıştır. Bunun sonucunda Trablusgarp ve Balkan Savaşlarının kaybedilmesi Osmanlı Devleti’nin havacılık alanında ilk adımlarının askeri amaçlı atmasına sebep olmuştur. Bu olaylar sonucunda 1911 yılında Teknik Hizmetler Müfettişliğine Havacılık komisyonu eklenmiştir. Bu tarihten sonra Türk Havacılığı resmen başlamıştır. Gene aynı yıl Fesa Bey ve Kenan Bey Paris’teki havacılık okuluna gönderilmiştir. Bir yıl sonra ise Türk Tarihinin ilk havaalanı Yeşilköy ve Sefaköy arasına yapıldı. Bu havaalanı 700 metre genişliğinde ve 1500 metre uzunluğunda bir bölgede yer almaktaydı ve içinde iki tane hangar barındırmaktaydı. Yapılan bu hava alanına Fransız R.E.P Firmasından alınan iki uçak yerleştirildi ve böylece tarihteki ilk uçaklarımıza sahip olduk. Bu sayede gelişmeye başlayan havacılık 1.Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti’nin yenilgiyi kabul etmesiyle gelişimini durdurmuştur. (Gedop.org,2008)
Bu yazımda Geçmişten Günümüze Türk Havacılığı hakkında konuştuk.Diğer yazıma buradan ulaşabilirsiniz.